22 kwietnia obchodzimy Światowy Dzień Ziemi – największe ekologiczne święto na świecie. To dobry moment na refleksję nad tym, jak traktujemy naszą planetę i czy jako społeczeństwo podejmujemy realne działania, aby ograniczyć negatywny wpływ człowieka na środowisko naturalne.
Geneza Dnia Ziemi – jak się zaczęło?
Idea Dnia Ziemi zrodziła się w 1970 roku z inicjatywy amerykańskiego senatora Gaylorda Nelsona. Bezpośrednim impulsem do jego utworzenia była katastrofa ekologiczna z 1969 roku u wybrzeży USA, kiedy to z uszkodzonej platformy wiertniczej do oceanu wyciekło setki tysięcy galonów ropy. Wydarzenie to doprowadziło do śmierci wielu morskich zwierząt i ptaków, a także zainicjowało dyskusję o potrzebie prawnej ochrony środowiska.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
„Nasza Moc, Nasza Planeta” – hasło 2025 roku
Każdego roku obchody Dnia Ziemi odbywają się pod innym hasłem przewodnim. W 2025 roku organizatorzy skupili się na haśle „Nasza Moc, Nasza Planeta” („Our Power, Our Planet”), zachęcając do przyspieszenia transformacji energetycznej w kierunku odnawialnych źródeł energii. Celem jest potrojenie ich globalnej produkcji do 2030 roku, co może przełożyć się na czystsze powietrze, ochronę zdrowia i nowe miejsca pracy w sektorze zielonych technologii.
Czym dziś jest Światowy Dzień Ziemi?
Obchody Dnia Ziemi to dziś nie tylko symboliczna data. W miastach, szkołach i instytucjach organizowane są liczne wydarzenia: warsztaty, akcje sprzątania, kampanie edukacyjne. Zachęca się do zmiany codziennych nawyków – oszczędzania energii, korzystania z transportu publicznego, unikania plastiku, a także do świadomego podejmowania decyzji konsumenckich. To działania dostępne dla każdego z nas.
Czy faktycznie mniej zaśmiecamy naszą planetę?
Choć świadomość ekologiczna rośnie, rzeczywistość nie pozostawia złudzeń. Z danych udostępnionych przez Lasy Państwowe wynika, że w samym tylko 2024 roku z terenów leśnych usunięto aż 82 000 m³ odpadów – to równowartość zawartości 820 ciężarówek typu TIR. Koszt tych działań przekroczył 34 miliony złotych – pieniądze, które mogłyby zasilić inne obszary ochrony środowiska lub na zakup 50 w pełni wyposażonych karetek pogotowia.
Śmieciowy pejzaż polskich lasów
To, co leśnicy znajdują w lasach, często szokuje: odpadki budowlane, toksyczne substancje, zużyte opony, stare meble, aż po… martwy drób i palety zepsutych jaj. Takie odpady nie tylko psują krajobraz, ale przede wszystkim zatruwają glebę i wodę oraz zagrażają życiu dzikich zwierząt. Jak podkreśla Witold Koss, dyrektor generalny Lasów Państwowych: „Porzucone odpady bardzo często trują glebę i wodę. Są zjadane przez mniejsze i większe zwierzęta, przez co ich niszczące działanie na ekosystem staje się wielkoskalowe” .
Współodpowiedzialność i nowe technologie w walce ze śmieciarzami
Na szczęście pojawiają się również pozytywne sygnały. Dzięki większemu zaangażowaniu obywateli i wykorzystaniu nowoczesnych narzędzi – takich jak drony czy fotopułapki – coraz częściej udaje się złapać sprawców na gorącym uczynku. Coraz popularniejsze stają się także akcje edukacyjne, jak kampania #śmieciobranie czy #zabierz5zlasu, które zachęcają do prostej, ale skutecznej postawy: zabierz ze sobą pięć śmieci znalezionych w lesie.
Zasada „One Health” – wspólne zdrowie ludzi, zwierząt i środowiska
Tegoroczny Dzień Ziemi przypomina również o koncepcji „One Health” – czyli wspólnym zdrowiu człowieka, zwierząt i planety. Jak zauważa dr Paweł Grzesiowski, Główny Inspektor Sanitarny: „Jeżeli nie będziemy dbali o środowisko, to prędzej czy później ludzkość zniknie. Po prostu zabiją nas zagrożenia, które sami wyprodukujemy”.
Co każdy z nas może zrobić?
W Dniu Ziemi warto nie tylko rozmawiać o ekologii, ale również działać. Możliwości są liczne i dostępne niemal od ręki:
- ograniczenie zużycia plastiku i wybór produktów w szkle lub papierze,
- rezygnacja z jednorazowych toreb i butelek,
- naprawianie zamiast wyrzucania,
- korzystanie z roweru czy komunikacji miejskiej,
- zaangażowanie się w lokalne inicjatywy sadzenia drzew lub sprzątania przestrzeni publicznych.
Podsumowanie: między hasłem a rzeczywistością
Światowy Dzień Ziemi to nie tylko okazja do organizowania wydarzeń i powielania ekologicznych haseł. To dzień, w którym powinniśmy zadać sobie pytanie: czy naprawdę zmieniamy nasze nawyki i ograniczamy negatywny wpływ na środowisko? Dane z lasów pokazują, że mamy jeszcze wiele do zrobienia. Z drugiej strony – rosnąca liczba inicjatyw, społeczna reakcja na dzikie wysypiska oraz rosnąca świadomość dają nadzieję na realne zmiany. Jak zawsze – wszystko zaczyna się od nas.
Czytaj dalej: