W obliczu dynamicznych przemian na rynku pracy, wywołanych m.in. rozwojem technologii oraz AI, Polska zdecydowała się podjąć nowatorski krok. 28 kwietnia 2025 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło rozpoczęcie przygotowań do pilotażowego programu skróconego czasu pracy. Celem jest nie tylko zwiększenie dobrostanu pracowników, lecz także dostosowanie organizacji pracy do nowoczesnych realiów gospodarczych, wzorem takich państw jak Francja, Dania czy Hiszpania.
Wyzwania współczesnego rynku pracy
Jak wynika z debat odbywających się na szczeblu europejskim, m.in. podczas spotkania ministrów pracy UE w Warszawie, świat pracy stoi dziś przed wieloma wyzwaniami. Rozwój cyfryzacji, rosnące znaczenie algorytmów, a także potrzeba pogodzenia życia zawodowego z obowiązkami opiekuńczymi wymuszają nowe podejście do organizacji pracy. Polska, aktywnie uczestnicząca w tych rozmowach, wdraża własne inicjatywy odpowiadające na te potrzeby – jednym z kluczowych działań jest właśnie pilotaż skróconego czasu pracy.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Na czym polega pilotaż skróconego czasu pracy?
Program zakłada możliwość testowania różnych modeli krótszego czasu pracy, przy zachowaniu dotychczasowych wynagrodzeń oraz bez redukcji zatrudnienia. Firmy będą mogły zdecydować się na rozwiązania takie jak sześciogodzinny dzień pracy, dodatkowy dzień wolny w tygodniu lub inne formy elastycznego rozkładu czasu pracy.
Co istotne, uczestnicy pilotażu – zarówno przedsiębiorstwa prywatne, jak i jednostki samorządowe czy organizacje pozarządowe – sami wybiorą model najlepiej dopasowany do ich specyfiki. Wynagrodzenie pracowników pozostanie niezmienione, a pilotaż zostanie wsparty finansowo – na pierwszy rok przeznaczono 10 milionów złotych z Funduszu Pracy.
Dlaczego warto skrócić czas pracy?
Analizy przeprowadzone przez MRPiPS jednoznacznie wskazują, że skrócenie czasu pracy niesie korzyści zarówno dla pracowników, jak i dla pracodawców. Wśród najważniejszych zalet wymienia się:
- poprawę zdrowia i dobrostanu pracowników,
- zmniejszenie ryzyka wypalenia zawodowego,
- wzrost produktywności i kreatywności,
- ograniczenie liczby błędów, wypadków oraz absencji.
Przykładem sukcesu w tej dziedzinie jest Herbapol Poznań, który już od 2023 roku stopniowo wdrażał skrócony czas pracy. Efekty? Mniejsza rotacja kadry, niższa absencja i najlepsze wyniki finansowe od lat.
Do 30 czerwca 2025 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosi szczegółowe zasady i warunki programu pilotażowego. Kolejnym krokiem będzie uruchomienie naboru dla zainteresowanych organizacji. Proces ten będzie monitorowany przez nowo powołany zespół ds. skróconego czasu pracy, którego zadaniem będzie także opracowanie rekomendacji legislacyjnych.
Skrócony czas pracy w kontekście europejskim
Inicjatywa wpisuje się w szersze europejskie tendencje, o czym świadczy choćby dyskusja podczas warszawskiego posiedzenia EPSCO. Rozwój AI oraz cyfryzacja rynku pracy wymuszają nowe modele organizacji pracy, a skrócenie jej czasu postrzegane jest jako odpowiedź na wyzwania związane z automatyzacją, nadzorem elektronicznym i równowagą między życiem zawodowym a prywatnym. Polska, obejmując prezydencję w Radzie UE, chce aktywnie kształtować te zmiany na poziomie wspólnotowym.
Nowoczesna gospodarka potrzebuje elastyczności
Zmniejszenie liczby godzin pracy bez obniżania wynagrodzeń to nie tylko ukłon w stronę pracowników, ale także sposób na zwiększenie konkurencyjności polskich firm. Skrócony czas pracy może przyciągać talenty, zmniejszać rotację kadry oraz wzmacniać wizerunek pracodawcy na rynku. Jednocześnie odpowiednia organizacja czasu pracy jest szansą na utrzymanie wysokiej efektywności i adaptację do cyfrowych wyzwań przyszłości.
Planowany pilotaż skróconego czasu pracy w Polsce jest pierwszym tego typu projektem w Europie Środkowo-Wschodniej na tak dużą skalę. Stanowi on odpowiedź na wyzwania XXI wieku i pokazuje, że polska administracja nie tylko nadąża za globalnymi trendami, ale chce aktywnie je współtworzyć. Wyniki pilotażu, których pierwsze efekty poznamy zapewne już w przyszłym roku, mogą stać się punktem wyjścia do trwałych zmian w polskim prawie pracy.
Czy skrócony czas pracy stanie się nowym standardem? Na odpowiedź na to pytanie przyjdzie nam jeszcze poczekać, jednak jedno jest pewne: 30 czerwca poznamy szczegóły, które mogą zapoczątkować przełom w polskim rynku pracy.
Czytaj dalej: