Obecność kobiet w zarządach spółek giełdowych w Unii Europejskiej od lat stanowi przedmiot analiz ekonomicznych i społecznych. Jak wynika z danych Europejskiego Instytutu ds. Równości Płci (EIGE), w 2024 roku kobiety stanowiły przeciętnie 35% składu zarządów w UE. W Polsce wartość ta jest znacznie niższa i wynosi jedynie 24%, jak wynika z publikacji Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Dyrektywa unijna i regulacje prawne
Aby poprawić równowagę płci w organach zarządzających spółek giełdowych, Unia Europejska wprowadziła dyrektywę, która zaczęła obowiązywać pod koniec 2024 roku. Według jej zapisów:
- 40% stanowisk wśród dyrektorów niewykonawczych powinno być obsadzonych przez kobiety,
- co najmniej 33% miejsc we wszystkich zarządach powinno być zajmowane przez przedstawicielki płci żeńskiej.
Państwa takie jak Francja (48%), Włochy (45%) czy Dania (43%) osiągnęły już wysoki poziom równowagi płci w radach nadzorczych, co pokazuje skuteczność regulacji prawnych. Polska jednak nadal pozostaje poniżej średniej unijnej, co wskazuje na potrzebę dalszych działań w tym zakresie.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Bariery w awansie kobiet na najwyższe stanowiska
Mimo że kobiety stanowią znaczną część siły roboczej, ich obecność na stanowiskach zarządczych jest ograniczona przez szereg czynników.
- Stereotypy i uprzedzenia – kobiety często są postrzegane jako mniej kompetentne do pełnienia funkcji kierowniczych.
- Szklany sufit – niewidzialne bariery organizacyjne i społeczne, które utrudniają kobietom awansowanie na najwyższe szczeble zarządzania.
- Nieproporcjonalne obowiązki rodzinne – kobiety częściej niż mężczyźni łączą pracę zawodową z obowiązkami domowymi, co może wpływać na ich możliwości kariery.
Style zarządzania kobiet i mężczyzn
Według analiz Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE), płeć nie ma istotnego wpływu na skuteczność zarządzania firmą. Jednak badania pokazują, że istnieje kilka wyraźnych różnic w podejściu do zarządzania.
- Firmy prowadzone przez kobiety częściej koncentrują się na optymalizacji procesów, inwestycjach w kapitał ludzki oraz nowoczesnych narzędziach technologicznych.
- Firmy zarządzane przez mężczyzn częściej inwestują w rozwój relacji z klientami, zakup nowych środków transportu oraz działania proekologiczne.
Kobiety w biznesie i jednoosobowa działalność gospodarcza
Jednym z przejawów rosnącej roli kobiet w biznesie jest ich aktywność w zakładaniu firm. W 2024 roku kobiety w Polsce zarejestrowały ponad 103,6 tys. jednoosobowych działalności gospodarczych (JDG), co stanowiło 38% wszystkich nowo powstałych firm. Szczególnie duży odsetek kobiecych przedsiębiorstw dotyczy branży:
- handlowej (18%),
- profesjonalnej, naukowej i technicznej (15%),
- usługowej (15%),
- opieki zdrowotnej (13%).
W niektórych sektorach kobiety dominują – np. w branży kosmetycznej i fryzjerskiej stanowią aż 80% właścicieli nowych firm.
Jak poprawić reprezentację kobiet w zarządach?
Aby zwiększyć obecność kobiet w zarządach spółek giełdowych, konieczne są konkretne działania na kilku poziomach.
- Lepsza egzekucja dyrektyw unijnych – wprowadzenie mechanizmów kontrolnych i sankcji dla spółek, które nie przestrzegają regulacji dotyczących równowagi płci.
- Zmiana kulturowa i edukacja – walka ze stereotypami płciowymi już na etapie edukacji oraz promowanie kobiet na stanowiskach liderskich.
- Wsparcie dla kobiet w biznesie – programy mentoringowe, ułatwienia finansowe i prawne dla kobiet zakładających własne firmy.
Pomimo postępu w zakresie równości płci w zarządach spółek giełdowych, Polska nadal odbiega od unijnej średniej. Podczas gdy w UE kobiety stanowią średnio 35% członków zarządów, w Polsce jest to jedynie 24%. Aby poprawić ten wynik, niezbędne są dalsze zmiany legislacyjne, ale również świadomościowe i kulturowe, które ułatwią kobietom osiąganie najwyższych stanowisk w biznesie.
Czytaj dalej:
