Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy, obchodzony corocznie 28 kwietnia, to nie tylko symboliczna data, ale także globalna platforma do refleksji, edukacji i działania na rzecz poprawy warunków pracy. Zainicjowany przez Międzynarodową Organizację Pracy (MOP) w 2003 roku, dzień ten jest okazją do wzmocnienia świadomości na temat zagrożeń zawodowych, promowania kultury bezpieczeństwa oraz wspomnienia tych, którzy stracili zdrowie lub życie podczas wykonywania obowiązków zawodowych.
Międzynarodowy wymiar inicjatywy
Obchody Światowego Dnia Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy odbywają się na wielu poziomach – międzynarodowym, krajowym, regionalnym i lokalnym. Koordynowane przez MOP, co roku zyskują nowe hasło przewodnie, które odzwierciedla aktualne wyzwania i kierunki rozwoju w zakresie BHP. W 2025 roku najważniejsze hasło tego dnia to „Cyfryzacja i sztuczna inteligencja”, co stanowi wyraźne nawiązanie do wpływu nowoczesnych technologii na środowisko zawodowe.
Polska perspektywa: od Solidarności do ustawodawstwa
W Polsce idea obchodów 28 kwietnia ma swoje korzenie w działaniach NSZZ „Solidarność”, które zapoczątkowały inicjatywę już w 1991 roku. W 2003 roku Sejm RP przyjął uchwałę ustanawiającą Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy, który od tego czasu funkcjonuje równolegle z międzynarodową datą. Warto zaznaczyć, że dzień ten łączy się także z Międzynarodowym Dniem Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych, który przypomina o osobach, które poniosły najwyższą cenę – swoje życie – w związku z niebezpiecznymi warunkami pracy.
Wspólna odpowiedzialność za bezpieczeństwo
Hasło „Bezpieczna praca podstawowym prawem każdego pracownika”, promowane w ostatnich latach, przypomina, że zapewnienie bezpiecznego i zdrowego środowiska pracy to nie przywilej, ale prawo. Odpowiedzialność za jego realizację spoczywa zarówno na pracodawcach, jak i na instytucjach kontrolnych, państwie oraz samych pracownikach.
Kultura bezpieczeństwa to nie tylko przepisy – to przede wszystkim świadomość, edukacja i codzienne nawyki. Tym bardziej, że – według danych GUS – w Polsce wciąż dochodzi rocznie do kilkudziesięciu tysięcy wypadków przy pracy, z czego setki mają charakter ciężki lub śmiertelny. Najczęściej winne są nieprawidłowe zachowania, niewystarczające przeszkolenie lub błędy organizacyjne.
Nowe technologie – szansa czy zagrożenie?
Tegoroczne hasło obchodów akcentuje wpływ nowoczesnych technologii na bezpieczeństwo i zdrowie w pracy. W erze cyfryzacji, robotyzacji i sztucznej inteligencji pojawiają się nowe wyzwania, ale i możliwości.
Wśród zagadnień, którym poświęca się szczególną uwagę, znajdują się:
- sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe – mogą wspierać analizę ryzyk, planowanie zadań i predykcję zagrożeń,
- egzoszkielety – pomocne w redukcji urazów mięśniowo-szkieletowych,
- Internet rzeczy (IoT) – umożliwiający monitorowanie środowiska pracy w czasie rzeczywistym,
- rozszerzona i wirtualna rzeczywistość – stosowana do szkoleń z zakresu bhp,
- praca zdalna i platformy cyfrowe – stawiające nowe wyzwania w zakresie ergonomii i dobrostanu psychicznego.
Z jednej strony technologie mogą poprawiać komfort i bezpieczeństwo, z drugiej jednak wymagają nowego podejścia do zarządzania ryzykiem oraz aktualizacji obowiązujących norm i procedur.
BHP jako filar nowoczesnych przedsiębiorstw
Włączenie kwestii bezpieczeństwa pracy do pięciu podstawowych zasad i praw pracy podczas ostatniej Międzynarodowej Konferencji Pracy pokazuje rosnącą rangę tematu. Konwencje nr 155 i 187 MOP zostały uznane za fundamentalne, co oznacza, że bezpieczeństwo i higiena pracy nie jest już jedynie domeną specjalistów, lecz stałym elementem zrównoważonego i odpowiedzialnego zarządzania.
Nowoczesne przedsiębiorstwo nie może dziś funkcjonować bez skutecznej polityki BHP – to kwestia nie tylko moralna, ale i ekonomiczna. Przeciwdziałanie wypadkom i chorobom zawodowym ogranicza koszty, zwiększa produktywność i buduje zaufanie pracowników.
Obchody Światowego Dnia Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy to nie tylko okazja do refleksji nad dotychczasowymi osiągnięciami, ale przede wszystkim impuls do dalszych działań. Kultura bezpieczeństwa musi być wspólnie budowana – przez pracowników, pracodawców, instytucje państwowe i edukacyjne.
W erze cyfryzacji warto pamiętać, że technologia może wspierać bezpieczeństwo, ale nie zastąpi ludzkiej odpowiedzialności, uważności i świadomości. Dlatego 28 kwietnia to data symboliczna – przypomina o wartościach, które powinny towarzyszyć każdemu miejscu pracy każdego dnia w roku.
Czytaj dalej: