Województwo śląskie to pierwszy region w Polsce, który posiada Regionalny Plan Adaptacji (RPA) do zmian klimatu. Co zawiera RPA i po co został opracowany?
Regionalny Plan Adaptacji dla Śląskiego. Pierwszy tego typu dokument w Polsce
Zarząd Województwa Śląskiego przyjął Regionalny Plan Adaptacji do zmian klimatu. To pierwszy tego typu dokument w Polsce opracowany na poziomie regionalnym. Został przygotowany w ścisłej zgodności z polityką rozwoju województwa, w szczególności ze „Strategią Rozwoju Województwa Śląskiego – Śląskie 2030. Zielone Śląskie”. Jego głównym celem jest:
- przygotowanie samorządów do skutecznych działań adaptacyjnych,
- zmniejszenie podatności regionu na skutki zmian klimatu,
- zwiększenie potencjału województwa do radzenia sobie z wyzwaniami, takimi jak upały, powodzie czy susze.
Plan powstawał przez 18 miesięcy. Jego autorami są eksperci z ekspertów z Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego (IOŚ-PIB), a w zakresie diagnozy problemów terenów pogórniczych wynikających ze zmian klimatu przy wsparciu Głównego Instytutu Górnictwa – Państwowego Instytutu Badawczego. W powstawaniu dokumentu udział wzięli również przedstawiciele samorządów, instytucji oraz mieszkańcy regionu. Przeprowadzono m.in. warsztaty, otwarte webinary czy konsultacje społeczne.
– Przyjęcie RPA jest istotnym krokiem w systemowym przygotowaniu regionu na skutki zmian klimatu. Dokument pokazuje, jak w praktyce realizowany jest proces glokalizacji – integracja globalnych wyzwań klimatycznych z lokalnymi uwarunkowaniami środowiskowymi, społecznymi i gospodarczymi. Hasło „myśl globalnie, działaj lokalnie” znajduje tu pełne odzwierciedlenie: plan uwzględnia najlepsze praktyki międzynarodowe, a jednocześnie dostosowuje działania adaptacyjne do specyfiki województwa śląskiego, zwiększając ich skuteczność i trwałość – skomentowała dr Agnieszka Kuśmierz, kierowniczka zespołu opracowującego RPA w IOŚ-PIB.
Co zawiera RPA dla województwa śląskiego?
Plan wskazuje jakie możliwości adaptacyjne do zmian klimatu ma dany region. Pełni też funkcję koordynacyjną wobec miejskich planów adaptacji. Zawiera m.in.
- diagnozę potrzeb adaptacyjnych, w tym analizę podatności na zmiany klimatu województwa w kluczowych sektorach, takich jak: gospodarka wodna, rolnictwo, leśnictwo, zdrowie, energetyka, transport, obszary górnicze i zurbanizowane, analizę ryzyka klimatycznego,
- określenie priorytetów i potrzeb adaptacyjnych na poziomie regionalnym i lokalnym,
- określenie kierunków działań adaptacyjnych, które odpowiadają zdiagnozowanym potrzebom adaptacyjnym województwa i jego gmin,
- rekomendacje dla działań inwestycyjnych, informacyjno-edukacyjnych oraz rozwiązań przyrodniczych, w tym błękitno-zielonej infrastruktury.
Autorzy raportu wskazują też, że województwo śląskie jest bardzo zróżnicowanym regionem. Występują w nim góry, obszary rolnicze, duże aglomeracje i tereny poprzemysłowe. Dlatego spójny plan adaptacji pozwoli lepiej koordynować działania i skuteczniej odpowiadać na lokalne wyzwania związane ze skutkami zmian klimatu. Co więcej, Śląskie należy do jednych z najbardziej zaludnionych i zurbanizowanych części Polski. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), w 2023 roku mieszkało tu 4,32 miliona osób, co stanowi 11,5 proc. populacji kraju. Gęstość zaludnienia wynosi 367,6 osób na km², znacznie przewyższając średnią krajową, która wynosi około 122 osoby/km². A tak zaludnione regiony są bardziej narażone na skutki ekstremalnych zjawisk pogodowych.
Czytaj też: Życie po węglu. Unijne wsparcie nie tylko dla górników i energetyków
Czytaj też: Sektor daleko w tyle. Tylko co czwarta firma ma opracowaną strategię ESG
Jakie problemy ma pomóc rozwiązać RPA?
Na liście priorytetów adaptacyjnych dla województwa śląskiego eksperci IOŚ-PIB wskazali następujące elementy:
- bezpieczeństwo obejmujące różne jego wymiary: zdrowie środowiskowe, zarządzanie kryzysowe, bezpieczeństwo powodziowe, energetyczne i żywnościowe oraz w dostępie do wody,
- błękitno-zielona infrastruktura jako kapitał naturalny województwa, którego ochrona warunkuje możliwości adaptacji regionu do skutków zmian klimatu,
- świadomość klimatyczna i współpraca wszystkich interesariuszy we wspólnym działaniu w warunkach zmieniającego się klimatu.
Przyjęcie RPA przez zarząd województwa śląskiego to dopiero pierwsza część zmian. Teraz rozpocznie się etap wdrażania wypracowanych rekomendacji i rozwiązań.
