W ciągu zaledwie półtora roku Ministerstwo Klimatu i Środowiska przygotowało i wdrożyło imponującą liczbę aktów prawnych. Wśród nich znalazło się 14 ustaw podpisanych przez Prezydenta RP, 4 na finiszu prac parlamentarnych i 18 wpisanych do wykazu prac rządu. Towarzyszy temu aż 83 rozporządzenia. Efekty? Regulacje obniżające rachunki za energię, inwestycje w zieloną transformację, konkretne działania przeciwko zmianom klimatu i wsparcie dla gmin.
Energetyczne fundamenty transformacji
Największym sukcesem w obszarze energii było utworzenie Funduszu Wsparcia Energetyki, który dysponuje 70 miliardami złotych z KPO. Już zakontraktowano 40 miliardów na modernizację sieci elektroenergetycznych. To inwestycja, która usprawni przesył prądu i zmniejszy koszty jego bilansowania.
Wprowadzono też nowe przepisy dotyczące rynku mocy, które mają zabezpieczać ciągłość dostaw energii – w tym także przedłużono wsparcie dla bloków węglowych, pełniących funkcję stabilizatora. Równolegle wsparto ciepłownie, oferując im dodatkowe darmowe uprawnienia do emisji CO₂, pod warunkiem rozpoczęcia inwestycji w dekarbonizację.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Prosumentom ułatwiono rozliczenia w systemie net-billing – wartość depozytu miesięcznego wzrosła o 23%, a nadpłaty są teraz zwracane w 30%. Dodatkowo wprowadzono możliwość odliczenia kosztów zakupu magazynu energii w ramach ulgi termomodernizacyjnej.
Trwają też prace legislacyjne nad ustawą liberalizującą zasady budowy farm wiatrowych na lądzie. Zmiany mają umożliwić inwestycje w OZE z zachowaniem wpływu lokalnych społeczności i skróceniem formalności.
Klimatyczne priorytety i działania lokalne
Ministerstwo nie poprzestało na energii – w obszarze klimatu wdrożono przepisy dotyczące jakości paliw dla gospodarstw domowych. Nowe normy obejmują już węgiel, a w 2025 roku rozszerzą się na brykiety i pelety drzewne, co ograniczy emisje pyłów zawieszonych.
Dzięki środkom z KPO za ponad 1,3 mld zł prowadzone są prace remontowe w 250 szkołach i przedszkolach – od wymiany źródeł ciepła po termomodernizację. Celem jest nie tylko oszczędność energii, ale i poprawa komfortu nauki.
Po raz pierwszy w historii miasta w Polsce będą zobowiązane do przygotowania planów adaptacji do zmian klimatu. To odpowiedź na nasilające się zjawiska ekstremalne, jak susze czy podtopienia. Na działania adaptacyjne przewidziano 11 mld zł – środki te trafią na rozwój kanalizacji, monitoring środowiska, ochronę parków narodowych i wsparcie lokalnych społeczności.
W ramach nowego podejścia do mobilności zamieniono podatek od aut spalinowych – negocjowany przez poprzedni rząd – na program „NaszEauto”, wspierający zakup samochodów elektrycznych.
Nie zapomniano także o transporcie zbiorowym – podpisano umowy na dostawę ponad 1200 zeroemisyjnych autobusów i prawie 600 punktów ładowania w 73 miastach różnej wielkości.
Trwa finalizacja zaktualizowanego Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu. To pierwszy tak kompleksowy dokument, który ma wskazać, jak systemowo obniżyć ceny energii i jednocześnie wspierać rozwój gospodarczy.
Ochrona środowiska z rozmachem
Ministerstwo przeznaczyło 300 mln zł z budżetu państwa na likwidację nielegalnych składowisk. To więcej niż przez poprzednie osiem lat łącznie. Umożliwiono samorządom uzyskanie wyższych dotacji na ten cel, co przyspieszy działania w terenie.
Symbolicznym sukcesem było usunięcie po dekadzie 20 tysięcy ton odpadów z nielegalnego składowiska w Tuplicach. Niemcy, z których śmieci trafiły do Polski, pokryły koszty ich wywozu.
Chroniono również lasy. Wstrzymano wycinkę na 1,3% powierzchni lasów o wysokiej wartości przyrodniczej i przeciwpowodziowej, ratując m.in. fragmenty Puszczy Boreckiej, Knyszyńskiej i Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.
Po raz pierwszy od 25 lat trwają intensywne prace nad utworzeniem nowego parku narodowego – w Dolinie Dolnej Odry. Projekt znajduje się już w rządowym wykazie prac legislacyjnych.
Utworzono ponad 100 nowych rezerwatów – to trzy razy więcej niż w poprzednich ośmiu latach. Dodatkowo wokół dużych miast powstają społeczne lasy miejskie, których granice właśnie wyznaczono.
Sukcesywnie przywracana jest certyfikacja FSC dla Lasów Państwowych – już 10 z 17 regionalnych dyrekcji spełnia wymogi tej międzynarodowej normy. To wzmacnia konkurencyjność produktów z polskiego drewna.
W ramach Pakietu dla Przemysłu Drzewnego zmieniono zasady sprzedaży drewna – priorytet mają krajowi producenci, co ograniczy eksport surowca.
Wreszcie – dzięki współpracy z naukowcami – dwukrotnie udało się skutecznie powstrzymać rozprzestrzenianie się złotej algi w Odrze. Eksperyment z użyciem nadtlenku wodoru dał pozytywne rezultaty.
Czytaj dalej: