Światowy Dzień Wody obchodzony jest co roku 22 marca, począwszy od 1993 roku, jako oficjalne święto ustanowione przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Inicjatywa ta ma na celu zwrócenie uwagi opinii publicznej na rolę, jaką odgrywa woda słodka w życiu człowieka, środowisku naturalnym oraz gospodarce.
To także moment refleksji nad dramatyczną statystyką – aż 2,2 miliarda ludzi na świecie wciąż nie ma dostępu do bezpiecznej wody pitnej. Tegoroczne obchody skupiają się wokół hasła „Ochrona lodowców” (ang. Glacier Preservation) – tematu, który ma istotne znaczenie dla przyszłości naszej planety.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Cele i kontekst obchodów
Światowy Dzień Wody jest integralnie powiązany z Celem Zrównoważonego Rozwoju nr 6 (SDG 6): zapewnieniem wszystkim ludziom dostępu do wody i urządzeń sanitarnych do 2030 roku. Każdego roku UN-Water – mechanizm koordynujący działania ONZ w zakresie wody i sanitariatów – ogłasza temat przewodni, odpowiadający aktualnym wyzwaniom globalnym.
W 2023 r. hasłem przewodnim było „Przyspieszenie zmian”, natomiast w 2024 r. skupiono się na roli wody w budowaniu pokoju. Z kolei rok 2025 przynosi temat o wymiarze egzystencjalnym – ratowanie lodowców.
Dlaczego ochrona lodowców jest dziś tak ważna?
Lodowce stanowią około 70% zasobów słodkiej wody na Ziemi. Dla niemal 2 miliardów ludzi woda pochodząca z topniejących lodowców, śniegu i spływów górskich stanowi kluczowe źródło zaopatrzenia w wodę pitną, nawadniania pól uprawnych czy produkcji energii.
Jednak zmiany klimatyczne przyspieszają tempo ich topnienia w bezprecedensowym tempie. W samym tylko 2023 roku lodowce na świecie straciły ponad 600 gigaton wody – to największy ubytek masy zarejestrowany w ciągu ostatnich 50 lat (dane WMO).
Konsekwencje tego procesu są poważne i wielowymiarowe:
- wzrost poziomu mórz (o około 20 cm od 1900 roku),
- nasilenie ekstremalnych zjawisk pogodowych,
- powodzie i osuwiska,
- zaburzenia w dostawach wody dla całych regionów,
- degradacja delikatnych ekosystemów górskich.
Rok 2025 – Międzynarodowy Rok Ochrony Lodowców
ONZ ogłosiła rok 2025 Międzynarodowym Rokiem Ochrony Lodowców, a dzień 21 marca ustanowiono pierwszym w historii Światowym Dniem Lodowców. Inicjatywa ta ma na celu zwiększenie globalnej świadomości na temat powiązań między kryosferą (strefą zlodowacenia), zmianami klimatycznymi, cyklem hydrologicznym oraz wpływem tych procesów na gospodarki i społeczeństwa.
Co istotne, UNESCO oraz Światowa Organizacja Meteorologiczna zostały wyznaczone jako główne agencje ONZ odpowiedzialne za organizację obchodów Światowego Dnia Wody 2025. W ramach działań przewidziano publikację raportu „Water Towers: Mountains and Glaciers”, analizującego wpływ topnienia lodowców na zasoby wodne i polityki państw.
Zachowanie lodowców jako strategia przetrwania
Hasło kampanii na 2025 rok nie jest przesadzone: ratowanie lodowców to strategia przetrwania – zarówno dla ludzi, jak i całych ekosystemów. Potrzebujemy zdecydowanych działań w dwóch obszarach:
- redukcja emisji gazów cieplarnianych, aby spowolnić procesy topnienia;
- zrównoważone zarządzanie wodami roztopowymi, które pozwoli zapewnić ciągłość dostaw wody pitnej i energii.
Tylko globalna solidarność i współpraca – rządów, społeczności lokalnych, sektora nauki i przemysłu – może przynieść skuteczne rozwiązania. Warto również podkreślić znaczenie badań nad kryosferą – ONZ proklamowało dekadę 2025–2034 jako Dekadę Nauki o Kryosferze, podkreślając wagę wiedzy naukowej w przeciwdziałaniu skutkom zmian klimatu.
Jak każdy z nas może się zaangażować?
Choć ochrona lodowców wydaje się wyzwaniem na skalę planetarną, każdy może mieć swój udział w tej misji. W ramach kampanii UN-Water zachęca się:
- do świadomego korzystania z wody,
- ograniczania śladu węglowego (np. poprzez wybór transportu publicznego czy energooszczędnych rozwiązań),
- udziału w akcjach informacyjnych i edukacyjnych,
- wspierania inicjatyw prośrodowiskowych na poziomie lokalnym.
Materiały kampanijne są dostępne w wielu językach, co umożliwia szerokie dotarcie do społeczności na całym świecie.
W obliczu przyspieszających zmian klimatu i narastającego kryzysu wodnego, Światowy Dzień Wody zyskuje nowy, alarmujący wymiar. To nie tylko okazja do refleksji, ale przede wszystkim wezwanie do działania – indywidualnego i systemowego.
Czytaj dalej: