W odpowiedzi na rosnące wyzwania związane z ochroną środowiska i konkurencyjnością przemysłu, Komisja Europejska ogłosiła nowy plan działania w ramach Rozporządzenia w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów (ESPR). Dokument obejmuje lata 2025–2030 i wskazuje sektory gospodarki, w których mają zostać wdrożone nowe wymogi dotyczące trwałości, naprawialności, efektywności energetycznej i recyklingu. W centrum uwagi znalazły się m.in. tekstylia, stal, aluminium oraz opony czy meble.
Nowe podejście: od efektywności energetycznej do pełnej cyrkularności
Dotychczasowe regulacje dotyczące ekoprojektowania skupiały się przede wszystkim na oszczędności energii. Nowe zasady rozszerzają jednak zakres wymagań na cały cykl życia produktu – od projektu, przez użytkowanie, aż po możliwości ponownego wykorzystania i recyklingu. Oznacza to istotną zmianę podejścia: z energooszczędności na holistyczne podejście do zrównoważonej produkcji.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Wśród narzędzi wspierających realizację celów znajduje się m.in. Cyfrowy Paszport Produktowy (Digital Product Passport), który ma dostarczać konsumentom i partnerom biznesowym przejrzystych informacji o wpływie danego produktu na środowisko.
Tekstylia, stal i meble – priorytetowe sektory transformacji
Komisja Europejska wskazała sześć kategorii produktów, które mają pierwszeństwo w procesie wdrażania nowych przepisów. Są to:
- tekstylia, ze szczególnym uwzględnieniem odzieży,
- stal i aluminium,
- meble,
- opony,
- materace.
Wybór ten nie jest przypadkowy – to sektory o wysokim potencjale redukcji emisji, dużym zużyciu zasobów i możliwościach zwiększenia udziału surowców wtórnych. Harmonizacja przepisów na poziomie unijnym ma przyczynić się do wzmocnienia jednolitego rynku, ograniczenia barier handlowych oraz poprawy konkurencyjności europejskich firm.
Przejrzystość i naprawialność – nowe standardy dla konsumentów
Szczególny nacisk zostanie położony na cechy produktów, które mogą bezpośrednio wpływać na decyzje zakupowe konsumentów. W planie znalazło się wprowadzenie wskaźników naprawialności (repairability scores) dla wybranych kategorii produktów, m.in. elektroniki użytkowej i małego AGD.
Dodatkowo, nowe przepisy mają ułatwiać recykling i ponowne użycie elementów urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Celem jest nie tylko zmniejszenie ilości odpadów, ale również wydłużenie cyklu życia produktów i ograniczenie potrzeby produkcji nowych zasobów.
Wsparcie dla MŚP i szeroki dialog z interesariuszami
Proces wyboru produktów objętych planem był poprzedzony szerokimi konsultacjami z państwami członkowskimi oraz przedstawicielami przemysłu w ramach Forum Ekoprojektowania. Komisja zapowiedziała, że w trakcie dalszych prac nad konkretnymi aktami delegowanymi będą prowadzone analizy oddziaływania oraz kolejne konsultacje z interesariuszami.
Szczególna uwaga zostanie poświęcona potrzebom mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw. Zapowiedziano stworzenie dedykowanych narzędzi wsparcia, które mają ułatwić adaptację do nowych regulacji bez nadmiernych obciążeń administracyjnych.
Nowe przepisy, nowe szanse dla biznesu
Choć wymagania dotyczące trwałości, możliwości naprawy i obiegu zamkniętego będą coraz bardziej rygorystyczne, eksperci wskazują, że dla firm gotowych na inwestycje w innowacje to szansa na uzyskanie przewagi konkurencyjnej. Europejscy producenci zyskają dostęp do jednolitego rynku o wyśrubowanych standardach, co pozwoli im na tworzenie rozpoznawalnych marek w segmencie zrównoważonej produkcji.
Jak podkreślił Stéphane Séjourné, Wiceprzewodniczący Komisji ds. Strategii Przemysłowej:
To moment przełomowy – nowa fala ekoprojektowania przyniesie korzyści wszystkim Europejczykom, wspierając konkurencyjność przemysłu, miejsca pracy i środowisko.
Co dalej?
Wdrożenie przepisów będzie następowało stopniowo – za pomocą aktów delegowanych dla poszczególnych produktów lub ich grup. Część działań z poprzednich planów (np. dla urządzeń związanych z energią, jak ładowarki do samochodów elektrycznych czy silniki) będzie kontynuowana i powinna zostać sfinalizowana do końca 2026 roku.
Czytaj dalej: