Transformacja energetyczna nabiera tempa. W marcu 2025 rząd ogłosił ważne zmiany legislacyjne, które mogą znacząco przyspieszyć rozwój lądowej energetyki wiatrowej i systemów magazynowania energii w Polsce. Czy to „nowe otwarcie” dla polskiego sektora OZE?
Zielone światło dla farm wiatrowych
Przyjęta przez Radę Ministrów nowelizacja ustawy o inwestycjach w elektrownie wiatrowe (projekt UD89) usuwa bariery, które przez lata blokowały rozwój nowych projektów wiatrowych. Najważniejszą zmianą jest złagodzenie tzw. zasady 10H. Nowe przepisy wprowadzają minimalną odległość 500 metrów od zabudowań mieszkalnych, co oznacza, że powierzchnia dostępna pod inwestycje zwiększy się aż o 26%.
Dzięki tym zmianom możliwe stanie się wybudowanie dodatkowych 10 GW mocy wiatrowych do 2030 roku. To nie tylko wzmocni krajowy miks energetyczny, ale również przyczyni się do wzrostu lokalnych gospodarek poprzez nowe miejsca pracy, wpływy z podatków i dostęp do tańszej energii.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Decydujący głos lokalnych społeczności
Nowelizacja wprowadza bardziej elastyczne podejście do planowania przestrzennego. Samorządy będą mogły uchwalać zintegrowane plany inwestycyjne, umożliwiające lokalizację farm wiatrowych z zachowaniem wymagań środowiskowych. Inwestorzy zostaną zobowiązani do udostępnienia co najmniej 10% mocy instalacji lokalnym mieszkańcom, w formule prosumenta wirtualnego lub kooperatywy energetycznej.
Taka konstrukcja prawna łączy interesy inwestorów i społeczności lokalnych, zapewniając partycypację, przejrzystość i realne korzyści dla mieszkańców.
Pozostała część artykułu pod materiałem wideo:
Repowering i rozwój istniejących instalacji
Kolejnym istotnym aspektem jest ułatwienie modernizacji istniejących farm wiatrowych (tzw. repowering). Inwestorzy będą mogli zwiększać wydajność turbin bez konieczności budowy nowych instalacji, jeśli zewnętrzne parametry – takie jak poziom hałasu czy rozmiar – pozostaną bez zmian. To rozwiązanie pozwala optymalnie wykorzystać już istniejącą infrastrukturę i przyspieszyć dekarbonizację energetyki.
Magazyny energii – brakujące ogniwo transformacji
Rozwój energetyki wiatrowej nie może odbywać się bez równoległych inwestycji w magazyny energii. Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz Grupa PGE zaprezentowały ambitne plany budowy aż 80 magazynów o łącznej pojemności ponad 10 000 MWh do 2035 roku. Największą z planowanych inwestycji jest Magazyn Energii Elektrycznej Żarnowiec – o mocy 262 MW i pojemności 981 MWh – którego uruchomienie planowane jest na 2027 rok.
Magazyny energii pozwolą efektywnie wykorzystywać nadwyżki produkcji OZE w godzinach niskiego zapotrzebowania, a tym samym stabilizować Krajowy System Elektroenergetyczny. Co więcej, ograniczają konieczność redysponowania odnawialnych źródeł energii, zmniejszają emisje i zwiększają autokonsumpcję energii u prosumentów.
Ustawowe wsparcie dla inwestycji
Równolegle z inwestycjami infrastrukturalnymi trwają prace legislacyjne mające na celu zwiększenie potencjału magazynów energii. Zmienione przepisy energetyczne umożliwią m.in. sumowanie mocy mikroinstalacji i magazynu energii, co pozwoli na tworzenie bardziej elastycznych systemów prosumenckich.
W praktyce oznacza to, że użytkownicy będą mogli magazynować więcej energii, niż są w stanie produkować w danym momencie, i wykorzystywać ją wtedy, gdy produkcja ze źródeł odnawialnych spada.
Biometan, biogaz i nowe źródła finansowania
Nowelizacja ustawy o OZE wprowadza również zmiany w zakresie wsparcia dla instalacji produkujących biometan i biogaz. Nowy mechanizm aukcyjny obejmie instalacje powyżej 1 MW, a wsparcie będzie mogło być łączone z dotacjami lub pożyczkami z NFOŚiGW. To odpowiedź na rosnące zainteresowanie inwestorów technologiami komplementarnymi wobec OZE, które pozwalają na stabilną produkcję energii niezależnie od warunków pogodowych.
Dodatkowo wprowadzona zostanie definicja gazociągu bezpośredniego biogazu, co umożliwi jego transport poza miejsce wytworzenia – np. do instalacji oczyszczania lub zakładów przemysłowych.
Przyszłość sektora zależy od sprawnej realizacji
Choć kierunek wyznaczony przez rząd i największe spółki energetyczne jest jednoznaczny, kluczowe będzie tempo wdrażania przepisów oraz efektywność realizacji inwestycji. Procedury planistyczne, choć uproszczone, nadal będą wymagać zaangażowania samorządów i współpracy z lokalnymi społecznościami.
Nie bez znaczenia pozostaje również kwestia finansowania. Koszt planowanych inwestycji w same magazyny energii szacowany jest na około 18 mld zł, a to tylko fragment większego obrazu transformacji energetycznej.
Odpowiedź brzmi: tak – ale pod warunkiem determinacji, współpracy i konsekwentnego działania. Zmiany prawne stworzyły solidne fundamenty dla rozwoju lądowych farm wiatrowych oraz magazynów energii. Równocześnie rząd deklaruje wsparcie systemowe dla nowych technologii i uproszczenie procedur administracyjnych.
Polska ma szansę stać się jednym z liderów zielonej transformacji w Europie Środkowo-Wschodniej. Jednak aby tak się stało, konieczne będzie nie tylko uchwalanie ustaw, ale również ich skuteczne wdrażanie w praktyce.
Czytaj dalej:
