“ESG nie jest o tym, że coś na kogoś nakładamy, ale wspólnie dążymy do tego, żeby tworzyć nową przyszłość. Kluczem jest słowo współpraca” — mówi o raportowaniu ESG Agata Czachórska, dyrektorka ds. zrównoważonego rozwoju IKEA Retail w Polsce.
Od stycznia 2025 r. obowiązek raportowania ESG obejmie kolejne firmy. IKEA jeszcze nie jest w tej grupie, ale czy już przygotowuje się do tego procesu?
Agata Czachórska, dyrektorka ds. zrównoważonego rozwoju IKEA Retail w Polsce: Jako Grupa Ingka, globalnie, przygotowujemy się do raportowania zgodnego z CSRD i robimy to już od dłuższego czasu. Od 2018 roku publikujemy raporty zrównoważonego rozwoju. Raport, który będzie przygotowywany w oparciu o CSRD i europejskie standardy raportowania zrównoważonego rozwoju, będziemy wydawać w listopadzie 2026 roku. Okres przygotowania jest intensywny, ale jeszcze trochę czasu przed nami.
Czy to, że tak długo już opracowujecie raporty zrównoważonego rozwoju sprawia, że do nowego obowiązku łatwiej będzie się Grupie przygotować?
Na pewno jest to dla nas ułatwienie. Dotąd nie było standardów ESRS, więc są kwestie, których nie raportowaliśmy, natomiast sporo zagadnień się pokrywa, pewne procesy mamy więc już przepracowane, są wskaźniki, które od wielu lat monitorujemy oraz dane, które zbieramy i analizujemy w odpowiednich systemach i narzędziach wewnętrznych. Sporo obszarów E, S i G już dzisiaj mamy zaadresowanych w ramach dotychczasowego raportowania – np. ślad klimatyczny, szczególnie w zakresie 1 i 2, współczynniki dot. np. równości płci i płac, różnorodności, wpływu społecznego, a także te związane z ładem korporacyjnym.
Co w dostosowywaniu się do nowych wymogów będzie dla firm, Pani zdaniem, największym wyzwaniem?
Najważniejsze dla firm jest zrozumienie, że raportowanie jest pewnego rodzaju efektem końcowym realizacji strategii ESG. Myślę sobie, że dzisiaj na rynku polskim brakuje trochę takiego rozumienia tematu. Powinniśmy zacząć od stworzenia, jeśli jeszcze nie mamy, strategii zrównoważonego rozwoju czy też strategii ESG. Raportowanie to informowanie o konkretnych działaniach, które dzięki takiej strategii realizujemy.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Grupa Ingka strategię zrównoważonego rozwoju ma od bardzo wielu lat. Pierwsza jej wersja pojawiła się w 2012 roku. Przez kolejne lata była ona kilkakrotnie aktualizowana, biorąc pod uwagę zmiany zewnętrzne i te, które zachodzą wewnątrz organizacji. Dzięki temu strategia jest dla nas „żywym” narzędziem, które pozwala odpowiadać na wyzwania, z którymi mierzymy się w dzisiejszym świecie, a które związane są ze zmianą klimatu, nierównościami społecznymi, ekonomicznymi czy niezrównoważoną konsumpcją. Nasza strategia zrównoważonego rozwoju właśnie wokół tych kwestii jest zbudowana.
A jeśli chodzi o łańcuch wartości? Tam też, wydaje się, że wyzwań nie brakuje. Jak zaangażować do wspólnego działania dostawców?
Tak, w kontekście raportowania wyzwaniem są także relacje z interesariuszami różnego typu. Dla nas ważne jest budowanie zrozumienia i zaangażowania. Mniejsze firmy mają mniejsze możliwości, żeby w ESG inwestować. Mówię inwestować, bo na drodze do zrównoważonego rozwoju najpierw trzeba ponieść koszt, ale on się prędzej czy później zwróci.
Kluczem w zakresie interesariuszy jest słowo współpraca, trzeba sobie uświadomić, że my od siebie wzajemnie zależymy. ESG nie jest o tym, że coś na kogoś nakładamy, ale wspólnie dążymy do tego, żeby tworzyć nową przyszłość. Strategia ESG jest pewnego rodzaju narzędziem, które ma nam w tym pomóc. Daje nam ona pewien kierunek, spis działań, które możemy wspólnie podejmować. Samo raportowanie pomaga nam w monitorowaniu procesu i weryfikacji tego, gdzie jeszcze musimy włożyć więcej energii, by osiągać cele związane z ESG. Myślę, że pierwszy okres raportowani będzie wymagał wspólnego, wzajemnego uczenia się tego, jak pewne procesy ułożyć w relacjach i pomiędzy organizacjami.
Jak IKEA podchodzi do współpracy z dostawcami?
W IKEA mamy kodeks postępowania dla dostawców IWAY. Jest on częścią naszej umowy z dostawcą. Bazujemy na czterech poziomach wymagań: obowiązkowym, podstawowym, zawansowanym i doskonałym. Te dwa najwyższe to poziomy dobrowolne, określające ambicję na przyszłość. Wspieramy dostawcę w tym, żeby mógł standard IWAY dobrze rozumieć i dążył do jego spełniania. Kodeks jest drogowskazem, który wskazuje, co trzeba spełnić, żeby w ogóle współpracować z IKEA (poziom obowiązkowy i podstawowy), ale podkreśla jednocześnie, w którym kierunku jeszcze może rozwijać się firma (poziom zaawansowany i doskonały). Standard IWAY obejmuje m.in. kwestie związane z ochroną dzieci, prawami pracowników, bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną środowiska, gospodarką odpadami, gospodarką wodną.
To jest dobry przykład standardu współpracy z dostawcami, bo on faktycznie przechodzi przez różne poziomy. Nie jest tak, że od razu wymagamy od firm, z którymi współpracujemy, realizacji perfekcyjnych scenariuszy. Zdajemy sobie sprawę, że jeszcze wiele firm ma sporo do zrobienia. Oczekujemy jednak zrozumienia tego, dokąd zmierzamy jako IKEA, jeśli o wpływ na ludzi i środowisko, oraz współpracy w tym zakresie.
Jakie działania wchodzą w skład tego najwyższego poziomu?
Na przykład te związane z zasilaniem energią ze źródeł odnawialnych – na poziomie doskonałym oczekujemy, że dostawca korzysta, wytwarza lub kupuje energię jedynie z takich źródeł, prowadzi działania na rzecz bioróżnorodności, wszystkie odpady ponownie wykorzystuje lub poddaje recyklingowi, dokonuje oceny różnic w wynagrodzeniu kobiet i mężczyzn oraz podejmuje działania w celu ich wyeliminowania. Te najwyższe poziomy mówią: chodź z nami pod rękę w stronę zrównoważonego rozwoju.
“Kompas Voices” to cykl wywiadów z czołowymi ekspertami w dziedzinie ESG (Environmental, Social, Governance), w którym skupiamy się na najważniejszych wyzwaniach i trendach związanych ze zrównoważonym rozwojem w biznesie. Rozmówcy dzielą się swoimi unikalnymi, eksperckimi perspektywami na temat roli ESG w budowaniu odpowiedzialnych i innowacyjnych strategii biznesowych.
Z którą literką: „E”, „S” czy „G” firmy mają, Pani zdaniem, największy problem?
Wydaje mi się, że firmy nie zdają sobie sprawy z tego, jak ważna jest literka „G”, czyli zarządzanie i ład korporacyjny. Ład korporacyjny daje nam ramy i narzędzia, które sprawiają, że zarówno realizacja strategii z zakresu ESG, jak i samo raportowanie stają się de facto bardziej efektywne i łatwiejsze. Jest pewnego rodzaju fundamentem i bazą całego ESG.
Literka „G” nie jest kolokwialnie mówiąc „seksi”, bo kojarzy się z różnego rodzaju kodeksami, politykami, strategiami. Ale choćbyśmy mieli wiele polityk, nie wiadomo jak dobrze spisane kodeksy, świetne strategie, to jeżeli nasza organizacja nie jest oparta o wartości i nie ma odpowiednio osadzonej odpowiedzialności na różnych poziomach, to bardzo trudno jest ład korporacyjny wdrażać i realizować. Pojawiają się wtedy problemy w kolejnych literkach „E” i „S”. Polityk i dokumentów można namnożyć, ale jeśli nie ma określonych wartości i kultury organizacyjnej, to bardzo szybko i łatwo o tych dokumentach zapomnieć. Dla organizacji zbudowanych w oparciu o wartości – te dokumenty są narzędziem wspierającym.
A jakie wyzwania w zakresie ESG stoją przed IKEA?
W naszej strategii mamy kilka ambicji. Ogólną, jaką sobie stawiamy, jest to, że chcemy tworzyć pozytywną zmianę dla ludzi i planety. Chcemy dalej transformować się w cyrkuralny biznes i dążymy do tego by nasze operacje prowadzić coraz bardziej w oparciu o zasady gospodarki obiegu zamkniętego. Chcemy umożliwiać ludziom przejście na bardziej zrównoważony styl życia, tak by ten styl stał się pożądanym wyborem. To, co jest naszą ambicją, to jest coś, co nazywam demokratyzacją zrównoważonego życia. Chcemy, dzięki naszej ofercie sprawiać, żeby zrównoważone życie w domu było dostępne dla każdego, niezależnie od zasobności portfela, sytuacji życiowej czy miejsca zamieszkania. Innymi słowy, żeby zrównoważone życie było dla każdego. To, co przed nami, to osiągnięcie zerowej emisji netto do 2050 roku. Staramy się odpowiedzieć sobie na pytanie, co możemy zrobić jeszcze, żeby obniżyć ślad klimatyczny, nie patrząc się tylko na nasze operacje i nasz łańcuch wartości, ale także wychodząc na zewnątrz nich.
Jakie działania w zakresie demokratyzacji, o której Pani wspomniała, podejmuje IKEA?
Kilka miesięcy temu w Oslo i Madrycie rozpoczęto testy platformy second hand peer-to-peer „IKEA Preowned”. To platforma, która pozwala osobom między sobą kupować i sprzedawać produkty IKEA. To sklep second hand, tylko online, który tworzą sami ludzie. To bardzo świeży projekt, trwa kilka miesięcy, dlatego nie mamy jeszcze przeanalizowanych efektów; na razie testujemy i zbieramy dane. Przyglądamy się temu i jesteśmy bardzo ciekawi, jakie będą wnioski. To dosyć innowacyjny pomysł, żeby tak duża firma retailowa, zajmująca się sprzedażą mebli i produktów wyposażenia domu wychodziła z tego typu inicjatywą.
Ale to nie pierwsza, którą w tym zakresie wdrażamy. W codziennej ofercie dla klientów i klientek mamy usługę „Oddaj i zyskaj”. Od kilku lat jest ona obecna we wszystkich naszych sklepach w Polsce. Dzięki tej usłudze można odsprzedać swoje już niechciane, nieużywane meble IKEA, otrzymując za to kartę podarunkową. Meble wracają do nas i trafiają do działu „Okazje na okrągło” – to ten dział, który znajduje się przed linią kas po lewej stronie. W ten sposób nasze produkty zyskują szansę na kolejne życie. Klienci i klientki nie widzą tego, co dzieje się na zapleczu tego działu. Działają tam super-ekipy, których zadaniem jest ratowanie mebli przed wyrzuceniem, ale też praca z jakością tych produktów. Ekipy zajmują się bowiem również prewencją.
Komunikacja z klientem, ale przede wszystkim pokazywanie rozwiązań jest bardzo istotne. Trzeba zwrócić uwagę na to, że dzisiaj konsumenci i konsumentki jasno nam mówią, że to, co liczy się w decyzjach zakupowych najbardziej, to: cena, szybkość i wygoda. A dopiero gdzieś dalej są kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem. One mogą wspierać wybór, ale nie są tym pierwszym kryterium. Dlatego demokratyzacja zrównoważonego życia jest ważna. Bo oznacza, że dajemy produkty i rozwiązania, które są dostępne i przystępne, niezależnie od zasobności portfela, sytuacji życiowej czy miejsca zamieszkania.
W badaniu U&A przeprowadzonym dla IKEA w Polsce w 2023 roku jedna z osób biorących udział w badaniu powiedziała, że gdyby wiedziała, że dana lampka jest z recyklingu, to może by ją wybrała. To dobry przykład, że zrównoważony rozwój ma znaczenie, tylko że nie jest kryterium pierwszego wyboru.
Świadomość musi wzrastać. Co jeszcze powinno się wydarzyć, byśmy mogli kompleksowo zadbać o środowisko?
Największym wyzwaniem, które stoi przed całym światem, jest ograniczenie wzrostu temperatury. Jesteśmy zdeterminowani, by zerowe emisje netto osiągnąć do 2050 roku, jednocześnie zdajemy sobie sprawę, że nie jesteśmy w tym sami. Nie jesteśmy w stanie zatrzymać procesów związanych ze wzrostem temperatury czy spowolnić je tak, jak byśmy chcieli, nie współpracując z innymi, nie dokonując wspólnego wysiłku. Myślę, że to jest kluczowe wyzwanie. Są dzisiaj trzy obszary, w której mocno powinniśmy inwestować energię i pieniądze jako biznes i kraj: spowolnienie zmiany klimatu, gospodarka obiegu zamkniętego, bioróżnorodność i regeneracja.
“Kompas ESG Voices” to cykl wywiadów z czołowymi ekspertami w dziedzinie ESG (Environmental, Social, Governance), w którym skupiamy się na najważniejszych wyzwaniach i trendach związanych ze zrównoważonym rozwojem w biznesie. Rozmówcy dzielą się swoimi unikalnymi, eksperckimi perspektywami na temat roli ESG w budowaniu odpowiedzialnych i innowacyjnych strategii biznesowych.