„Cieszą mnie coraz częstsze głosy, że firmy nie chcą budować strategii ESG, a wdrażają zmiany w obszarach środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego do strategii przedsiębiorstwa. To bardzo ważna zmiana w świadomości, ponieważ do tej pory często słyszeliśmy w dyskusjach o oddzielnej strategii ESG, a pamiętajmy, że działania w tym obszarze nie mogą stać w opozycji do ogólnej strategii, wręcz powinny być silnym filarem do jej tworzenia” – mówi Michał Purol, Chief Sustainability Officer UNEP/GRID-Warszawa.
Czym dokładnie zajmuje się UNEP/GRID w Polsce, jakie działania podejmuje?
Michał Purol, Chief Sustainability Officer UNEP/GRID-WarsawUNEP/GRID-Warszawa: UNEP/GRID-WarsawUNEP/GRID-Warszawa to afiliowany ośrodek ONZ ds. środowiska mający swoją siedzibę w Warszawie. Od 1991 roku realizujemy misję ONZ w Polsce, współpracując z różnymi interesariuszami: rządem, samorządami, szkołami i uczelniami wyższymi, biznesem czy organizacjami pozarządowymi. Od początku naszej działalności zaangażowani byliśmy w prace związane z cyfryzacją sektora ochrony środowiska, opracowywanie standardów, analizę danych oraz udostępnianie informacji o środowisku – posiadamy wyspecjalizowany zespół „IT & Geosolutions” zajmujący się przetwarzaniem i analizą danych. Na liście kilkuset projektów zrealizowanych przez UNEP/GRID-Warszawa w ciągu 30 lat, szczególne miejsce zajmuje udział w globalnych, wydawanych przez UNEP (United Nations Environment Programme) raportach „Global Environment Outlook” o stanie środowiska w Europie, opracowane przez EEA oraz w szeregu raportów krajowych. Przygotowaliśmy również pilotażową wersję interaktywnego raportu „Global Environment Outlook GEO-6”, a także jesteśmy autorami szeregu publikacji cyklu „Foresight Brief”, dostępnych na stronie UNEP w ramach World Environment Situation Room.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Wokół jakich konkretnie zagadnień skupiają się działania UNEP/GRID-Warszawa?
Nasze działania skupiają się wokół potrójnego kryzysu planetarnego – zmiany klimatu, utraty bioróżnorodności oraz szeroko pojętych zanieczyszczeń. Prowadzimy działania edukacyjne, wspieramy merytorycznie biznes i realizujemy z podmiotami prywatnymi oraz NGO-sami wiele projektów umożliwiających projektów wspierających proces zielonej transformacji.
Wśród najbardziej rozpoznawalnych projektów, które realizujemy co roku we współpracy z biznesem znajdują się m.in. Światowy Dzień Środowiska. Jesteśmy w Polsce jednym organizatorem wydarzeń z okazji tego wyjątkowego dnia ustanowionego przez ONZ w 1972 roku. Obchody realizujemy
w bezpośredniej współpracy z UNEP, konferencja co roku odbywa się 5 czerwca w Warszawie.
Kolejny to program Climate Leadership. To największy program na rzecz klimatu w naszym kraju skierowany do biznesu, angażujący co roku ponad 1000 osób. W jego ramach współpracuje z nami około 200 ekspertów zewnętrznych, wspierający biznes w transformacji. W tym roku obchodzimy jego 5- lecie.
O jakich jeszcze działaniach wspierających biznes mówimy?
Choćby projekcie Re:Generacja – Razem dla Ekosystemów. To program stanowiący bezpośrednią odpowiedzią na Dekadę Odtwarzania Ekosystemów ONZ, w którym wspieramy firmy w realizacji strategii bioróżnorodności. Nasze działania wspierają krajowe ekosystemy i oparte są na działaniach ochronnych połączonych z edukacją lokalnej społeczności. W jego ramach realizowaliśmy również audyty zgodności z taksonomią, a także indywidualne projekty na obszarach we władaniu przedsiębiorstw m.in. dotyczące inwentaryzacji obszarów i wiele innych.
Jest jeszcze Partnerstwo Razem dla Środowiska. Obecnie zrzesza ponad 70 podmiotów. Stanowi dla biznesu miejsce wymiany wiedzy, wzajemnego wsparcia w transformacji połączone
z prowadzoną przez UNEP/GRID i partnerów edukacją.
A jeśli chodzi o samorządy?
Tu należy powiedzieć o programie Eco-Miasto. To cykl edukacyjny dla samorządów połączony z konkursem oraz konferencją. Realizujemy go od 11 lat we współpracy z Ambasadą Francji w Polsce.
Nasze działania przygotowujemy w zależności od bieżących potrzeb i w odpowiedzi na powstające nowe regulacje, które rodzą dla naszych partnerów obowiązki związane ze środowiskiem. W tym obszarze jesteśmy partnerem dla każdego podmiotu potrzebującego wsparcia.
“Kompas Voices” to cykl wywiadów z czołowymi ekspertami w dziedzinie ESG (Environmental, Social, Governance), w którym skupiamy się na najważniejszych wyzwaniach i trendach związanych ze zrównoważonym rozwojem w biznesie. Rozmówcy dzielą się swoimi unikalnymi, eksperckimi perspektywami na temat roli ESG w budowaniu odpowiedzialnych i innowacyjnych strategii biznesowych.
Na czym polega Pana rola w organizacji?
Jestem Dyrektorem ds. Rozwoju oraz Chief Sustainability Officerem w naszej organizacji. Odpowiadam za kierunki rozwoju organizacji, a także planowanie i finalizację projektów realizowanych z naszymi partnerami w kraju, jak i zagranicą. Uczestniczę w procesach transformacyjnych zarówno dużych i małych firm działających w bardzo różnych sektorach np.: retail, FMCG, chemicznej, budowlanej, transportowej, meblarskiej i wielu innych. Moim głównym obszarem ekspertyzy i zainteresowań jest ocena ryzyk, opracowywanie dopasowanych do strategii przedsiębiorstw działań w obszarze ESG – w tym w zakresie adaptacji i budowania odporności z wykorzystaniem innowacji oraz zaangażowania całego łańcucha wartości. Reprezentuję UNEP/GRID Warszawa również podczas wielu wydarzeń z tego obszaru, można mnie spotkać na różnorodnych wykładach, panelach podczas konferencji czy studiach podyplomowych związanych z tematyką ESG.
Uczestnicząc w procesach transformacyjnych, ma Pan dobre spojrzenie na to, jak działają organizacje. Jak ocenia Pan podejście firm do kwestii ESG? Zmienia się w ostatnim czasie?
Podejście firm do kwestii ESG jest bardzo dynamiczne, zależne od bieżących trendów, uwarunkowań politycznych, jak i trwających dyskusji mogących bezpośrednio przekładać się na wyzwania wybranej branży. Zdajemy sobie sprawę, że jesteśmy w okresie rosnących wymagań oraz wciąż zmieniającej się legislacji, co powoduje, że biznes silnie skupia się na obszarach, które muszą być zrealizowane zgodnie z harmonogramem wdrożeń jak np. CSRD czy taksonomia.
Jeszcze kilka lat temu głównym zagadnieniem poruszanym przez przedsiębiorstwa było mierzenie śladu węglowego w zakresie 1 i 2, teraz co raz częściej widzimy potrzebę rozwiązań, poszerzania świadomości, jak i poszukiwania odpowiednich wskaźników na potrzeby mierzenia zakresu 3 dotyczącego łańcucha wartości. Musimy pamiętać, że transformacja to zmiana wprowadzająca nas w zupełnie nową rzeczywistość, w której konieczne jest planowanie nowych procesów, wdrażanie innowacyjnych rozwiązań, uświadamianie interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych. To niewątpliwie ogrom pracy do wykonania, jednakże działania te podejmowane są dla dobra nas wszystkich. Z jednej strony mam na myśli planetę, środowisko, lokalne społeczności, poprawę stanu zdrowia społeczeństwa, dostępność itp., a z drugiej szczególnie istotne dla przedsiębiorstw jest nabycie nowej optyki na złożone tematy środowisko.
O co pytają przedsiębiorcy, jakie maja wątpliwości?
Pytają nas na przykład, jak zagrożenia wynikające ze zmian geopolitycznych, braku dostępu do surowców, zaburzeń w łańcuchach wartości, nieodporne na zmianę klimatu uprawy i pojawiające się nowe choroby czy gatunki inwazyjne utrudnią produkcję? Jak poprawiać efektywności energetyczną czy budować przewagę konkurencyjna poprzez ograniczenie emisji np. w sektorze automotive. Cieszą mnie coraz częstsze głosy, że firmy nie chcą budować strategii ESG, a wdrażają zmiany w obszarach środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego do strategii przedsiębiorstwa. To bardzo ważna zmiana w świadomości, ponieważ do tej pory często słyszeliśmy w dyskusjach o oddzielnej strategii ESG, a pamiętajmy, że działania w tym obszarze nie mogą stać w opozycji do ogólnej strategii, wręcz powinny być silnym filarem do jej tworzenia.
Na jakie największe przeszkody zwraca uwagę biznes?
Największymi wyzwaniami, na które wskazuje współpracujący z nami biznes jest dynamicznie zmieniająca się legislacja. Przedsiębiorstwa starają się śledzić na bieżąco najnowsze trendy, jednakże nie zawsze jest to możliwe z zaangażowaniem wewnętrznych sił i konieczne jest wsparcie podmiotów zewnętrznych, pomagających przystosować się do wypracowywanych nowych wymagań czy obostrzeń. Drugim wyzwaniem jest zbieranie rzetelnych danych wewnątrz organizacji i w całym łańcuchu wartości, szczególnie przez przedsiębiorstwa, które do tej pory nie były objęte obowiązkiem raportowania.
Innym wyzwaniem jest brak ekspertów na rynku potrafiących odpowiedzieć na wyzwania niektórych branż, jak i odnieść się do opracowanych danych i zaproponować dopasowane rozwiązania. Właśnie na to wyzwanie odpowiada stworzony przez nas już 5 lat temu program Climate Leadership, w ramach którego kilkuset ekspertów z różnych dziedzin, uczelnie wyższe, organizacje pozarządowe, samorządy, wspierają biznes w transformacji.
Analizując szerszy kontekst działalności przedsiębiorstwa, mierzymy się z rozbudowanymi i bardzo złożonymi łańcuchami wartości z dużą ilością pośredników oraz trudnością w dotarciu do samego początku tego łańcucha. To wiążę się również z brakiem transparentności danych, trudnością w ich pozyskaniu, jak i interpretowaniu np. w kontekście mierzenia i raportowania zakresu 3 śladu węglowego, a następnie transformacji łańcucha. Jako najtrudniejsze w zbieraniu danych i raportowaniu wskazywane są kwestie społeczne.
Największe firmy mają już pewne doświadczenie w raportowaniu. A co z małymi i średnimi firmami, jak ocenia Pan ich przygotowanie?
Każde przedsiębiorstwo, które nie miało jeszcze do czynienia z obowiązkiem raportowania czy nie prowadziło biznesu na tyle świadomie, aby od początku poszukiwać rozwiązań niskoemisyjnych, zasobooszczędnych, nie zwracało w takim stopniu uwagi na wpływ na lokalną społeczność – będzie mierzyło się z dużym wyzwaniem, jakim jest zbieranie danych, ich odpowiednia analiza i przełożenie ich na działania strategiczne. Te same wyzwania dotykają sektor MŚP, jednakże warto nadmienić, że nierzadko są to firmy będące w łańcuchach wartości większych firm, które z kolei wymagają m.in. posiadania odpowiednich polityk czy gromadzenia informacji związanych z kwestiami społecznymi i środowiskowymi. Niektóre przedsiębiorstwa mierzą się z trudnością we wskazaniu osób odpowiedzialnych za raportowanie. W przypadku dużych przedsiębiorstw najczęściej są to przesunięcia lub zmiany w działach HR, komunikacji czy ochrony środowiska, czasem stworzenie zupełnie nowej jednostki z nowozatrudnionymi pracownikami. Struktury MŚP wyglądają nierzadko inaczej i proces przekwalifikowania lub nałożenia dodatkowych obowiązków bywa skomplikowany.
W przypadku zbierania danych duże przedsiębiorstwa często pozyskują informacje od swoich głównych oddziałów, działają według opracowanych już wytycznych, co ułatwia ten proces, możemy spodziewać się, że MŚP będą musiały działać zupełnie samodzielne, dlatego warto, aby działały w partnerstwach i wymieniały się wiedzą w tym zakresie.
Co jest potrzebne, by firmom łatwiej było podejść do kwestii zrównoważonego rozwoju?
Na pewno istotne jest społeczne zrozumienie problemu, z którym przychodzi nam się mierzyć, co ułatwi współpracę pomiędzy podmiotami, jak również wewnętrzne działanie różnorodnych departamentów firmy. Nie czas już na kwestionowanie zagrożeń, wiemy, że one są, przychodzi nam się z nimi mierzyć, czas na szukanie rozwiązań.
Ważna jest współpraca i wymiana doświadczeniami nie tylko wewnątrz branży, ale również poza nią, uwzględniając różnorodne łańcuchy wartości oraz mnogość interesariuszy mających wpływ na działania przedsiębiorstw. Warto też zwrócić uwagę, że dialog z interesariuszami może być naprawdę wartościowym narzędziem i źródłem wiedzy pod warunkiem, że jest prowadzony
w sposób rzetelny a organizacja potrafi wyciągnąć z niego odpowiednie wnioski.
Kolejny aspekt to innowacyjne rozwiązania i chęć dążenia do ulepszania obecnych rozwiązań. Jesteśmy na etapie transformacji i nadal nie wszystkie z nich będą idealne. Pewne będą mniej emisyjne, ale wymagające większej ilości surowców, inne z kolei będą wymagały wydłużonego łańcucha dostaw, ale nie oddziaływały negatywnie na społeczność lokalną. Ciężko znaleźć proces idealny, który będzie realizował potrzeby wszystkich interesariuszy, a przy tym nie wpływał negatywnie na środowisko.
Ważna jest także uporządkowana i zrozumiała legislacja. Wdrażanie nowych wymagań jest niezbędne, aby wszyscy podejmowali uporządkowane działania zmierzające do neutralności klimatycznej i redukcji negatywnego wpływu. Istotne jest, aby legislacja była zrozumiała dla podmiotów, które muszą jej przestrzegać i dawała czas na wdrożenie nałożonych obowiązków w wyznaczonym czasie. Kluczowy jest tu efektywny dialog na styku biznesu, organizacji pozarządowych i rządu.
Kilkukrotnie wspominał Pan o dialogu, sięganiu po pomoc z zewnątrz. Czy biznes sam nie poradzi sobie z nowymi wyzwaniami?
Transformacja nie jest działaniem, z którym możemy poradzić sobie sami. Wymaga zaangażowania różnych podmiotów, innego spojrzenia, wysłuchania interesariuszy, a wsparcie zewnętrznych ekspertów, którzy od lat budują swoją ekspertyzę w wybranych obszarach może być nieocenione. Jako UNEP/GRID-Warszawa zachęcamy do współpracy, jesteśmy zawsze gotowi wesprzeć naszych partnerów – im więcej doświadczenia, wiedzy, spostrzeżeń zbierzemy w jednym miejscu tym więcej rozwiązań i ułatwień w tym procesie będziemy mogli wypracować wspólnie.
“Kompas ESG Voices” to cykl wywiadów z czołowymi ekspertami w dziedzinie ESG (Environmental, Social, Governance), w którym skupiamy się na najważniejszych wyzwaniach i trendach związanych ze zrównoważonym rozwojem w biznesie. Rozmówcy dzielą się swoimi unikalnymi, eksperckimi perspektywami na temat roli ESG w budowaniu odpowiedzialnych i innowacyjnych strategii biznesowych.