“W mojej ocenie europejskiej taksonomii nie potraktowano w Polsce poważnie i w efekcie zmarnotrawiono około 2 lat. Dziś, gdy już wiadomo, że nie jest to chwilowa moda i że ESG stało się integralną częścią dorobku prawnego Wspólnoty Europejskiej – acquis communautaire, zrozumiano, że żarty się skończyły” — mówi Kamil Wyszkowski, dyrektor wykonawczy UN Global Compact Network Poland.
Od stycznia obowiązują przepisy, zobowiązujące największe firmy do raportowania ESG. Jak ocenia Pan przygotowanie rynku do tych przepisów?
Kamil Wyszkowski, dyrektor wykonawczy UN Global Compact Network Poland: W skali ocen od 2 do 5 na słabą 2+. Dużo zależy od branży. Najlepiej przygotowany jest sektor finansowy, najsłabiej produkcyjny. W mojej ocenie europejskiej taksonomii nie potraktowano w Polsce poważnie i w efekcie zmarnotrawiono około 2 lat. Dziś, gdy już wiadomo, że nie jest to chwilowa moda i że ESG stało się integralną częścią dorobku prawnego Wspólnoty Europejskiej – acquis communautaire, zrozumiano, że żarty się skończyły. Dla Systemu ONZ, a w szczególności dla United Nations Global Compact, ESG nigdy nie było chwilową modą. Wystarczy wspomnieć, że raport „Who Cares Wins”, który zaproponował koncepcję ESG wydaliśmy 20 lat temu w roku 2004 i od dwóch dekad proponujemy dla biznesu standard oparty na liczeniu śladu węglowego, śladu wodnego i raportowanie zintegrowane. W przestrzeni europejskiej musieliśmy czekać na polityczne okienko i dopiero przy budowaniu pakietu legislacyjnego Fit for 55 się udało. Dziś uznajemy, że w Europie udało się zbudować holistyczny model, gdzie koncepcja ESG wspiera obecny w europejskiej ramie regulacyjnej od 2005 roku ETS, czyli Europejski System Handlu Emisjami. W tle jest oczywiście polski wysiłek regulacyjny, gdzie także mamy sporo opóźnień. W efekcie Polska musi nadganiać.
Wiele firm macha ręką, twierdząc, że ich raportowanie nie dotyczy, przynajmniej na razie. Czy takie podejście może zgubić?
Wszystkie firmy powinny wdrożyć ESG, głównie dlatego, że współczesny świat buduje swoją konkurencyjność w oparciu o trzy pryzmaty: jakość, cena i emisyjność. Po przyjęciu w 2015 roku Porozumienia Paryskiego i upowszechnieniu przez sektor finansowy koncepcji zielonych finansów, konkurowanie śladem wodnym i węglowym jest kluczowe dla utrzymania pozycji rynkowej. Na dziś dotyczy to ponad 3600 dużych firm w Polsce, ale rozlewa się na ich łańcuchy dostaw. A tutaj już mamy firmy małe i średnie. Szacuję, że jest to zaczyn na poziome 50 tys. firm. To będzie koło zamachowe polskiej transformacji energetycznej i podstawa dla wdrożenia w Polsce podstaw dla uruchomienia ekonomii rozwoju, która na przestrzeni kolejnych dekad wyprze tradycyjny model ekonomii oparty na maksymalizacji zysku, bez oglądania się na przestrzeganie praw człowieka, standardów pracy, ochrony środowiska czy mechanizmów antykorupcyjnych.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Firmy wciąż nie dostrzegają korzyści z postępujących zmian?
Te firmy, które poważnie traktują koncepcję corporate sustainability i wdrażają ją do swojej wewnętrznej struktury zarządzania widzą w ESG swoją szansę. Już od dawna wiedzą, że dzięki zintegrowanemu raportowaniu, transparentnemu ładowi korporacyjnemu czy braku tolerancji dla korupcji zwiększają swoją przewagę konkurencyjną. Te firmy będą lepiej przygotowane do globalnej konkurencji opartej na emisyjności, bo potrzeba zmniejszenia śladu węglowego i wodnego wynika u nich nie z potrzeby szukania oszczędności, ale autentycznej troski o klimat i bioróżnorodność. Nawet firmy, które postrzegają ESG jako kolejne obciążenie europejskiej biurokracji, zauważą i to szybko, że dostępny kapitał przesunął się na zieloną stronę i w ich przypadku zdecyduje rachunek ekonomiczny.
Z którym komponentem: E, S czy G biznes ma czy też może mieć największy problem?
Zdecydowanie z E, S i G. W Polsce musimy mocno pracować nad szkoleniami i ofertą edukacyjną dla rad nadzorczych, zarządów i pracowników na kierowniczych stanowiskach, żeby wdrożyć w firmach ESG. Szczególnej troski wymaga wsparcie dla MSP. To tutaj kluczową rolę będą odgrywać wymogi dużych firm od swojego łańcucha dostaw. MSP wiedząc, że muszą te wymogi spełniać, będą bardziej zmotywowane do szkolenia swojej kadry.
“Kompas Voices” to cykl wywiadów z czołowymi ekspertami w dziedzinie ESG (Environmental, Social, Governance), w którym skupiamy się na najważniejszych wyzwaniach i trendach związanych ze zrównoważonym rozwojem w biznesie. Rozmówcy dzielą się swoimi unikalnymi, eksperckimi perspektywami na temat roli ESG w budowaniu odpowiedzialnych i innowacyjnych strategii biznesowych.
Jakie korzyści może przynieść raportowanie ESG?
Większa transparentność i konieczność pracy nad raportem zintegrowanym wymusza refleksję nad strukturą ładu korporacyjnego. Świadomość, że świat zewnętrzny ocenia, jak firma jest zbudowana i jak zarządza swoim zespołem, łańcuchem dostaw, luką płacową, polityką antydyskryminacyjną czy antykorupcyjną, mobilizuje firmy do większej dbałości o rzetelne wdrożenie zapisów raportu do firmowej praktyki działania, a to zwiększa jej odporność na kryzysy od wizerunkowych po zarządcze.
United Nations Global Compact (UNGC) jest integralną częścią systemu ONZ. Jakie działanie podejmuje na rzecz zrównoważonego rozwoju?
Od 24 lat UNGC stoi na straży 10 zasad UN Global Compact, które opierają się na takich filarach jak przestrzeganie praw człowieka, standardów pracy, ochrony środowiska, klimatu oraz przeciwdziałaniu korupcji. Naszą konstytucją jest wdrożenie przez biznes 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ. Chcemy, aby UNGC stało się masowym ruchem firm, które działają dla zrównoważonego rozwoju i wspierają wysiłki ONZ na rzecz bezpieczeństwa i pokoju, ochrony klimatu czy pokonania ubóstwa. Zawsze, gdy otrzymuję pytanie po co pracuję dla ONZ, to odpowiadam, że chcę poprzez swoją pracę, osobiste zaangażowanie i wysiłek dołożyć cegiełkę do wdrożenia pięknego marzenia zapisanego w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i ochrony tych wszystkich zdobyczy humanizmu, które uwypuklają to co w naturze ludzkiej dobre. Skoro biznes tworzą ludzie, to wierzę że kolejne pokolenia docenią, że biznes XXI wieku zdał egzamin z dojrzałości i odpowiedzialności za tych którzy nadejdą po nas.
“Kompas ESG Voices” to cykl wywiadów z czołowymi ekspertami w dziedzinie ESG (Environmental, Social, Governance), w którym skupiamy się na najważniejszych wyzwaniach i trendach związanych ze zrównoważonym rozwojem w biznesie. Rozmówcy dzielą się swoimi unikalnymi, eksperckimi perspektywami na temat roli ESG w budowaniu odpowiedzialnych i innowacyjnych strategii biznesowych.