Europejski Zielony Ład, jako kompleksowy plan działania Komisji Europejskiej, ma na celu przekształcenie państw członkowskich Unii Europejskiej w nowoczesne, zasobooszczędne i konkurencyjne gospodarki. Celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do roku 2050, co wiąże się z zasadniczymi zmianami w wielu sektorach, od rolnictwa po energetykę i transport.
Europejski Zielony Ład ma również pomóc w wyjściu z pandemii COVID-19. Europejski Zielony Ład będzie finansowany ze środków stanowiących jedną trzecią kwoty 1,8 bln euro przeznaczonej na inwestycje w ramach planu odbudowy NextGenerationEU oraz ze środków pochodzących z siedmioletniego budżetu UE.
Komisja Europejska przyjęła pakiet wniosków ustawodawczych mających dostosować unijną politykę klimatyczną, energetyczną, transportową i podatkową na potrzeby realizacji celu, jakim jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych netto do 2030 r. o co najmniej 55 proc. w porównaniu z poziomem z 1990 r. Więcej informacji na temat realizacji Europejskiego Zielonego Ładu.
Komisja Europejska
Europejski Zielony Ład. Cel: neutralność klimatyczna
Strategia dąży do zminimalizowania śladu ekologicznego Europy, jednocześnie maksymalizując jej potencjał gospodarczy. Działania w ramach Zielonego Ładu obejmują drastyczne zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, przejście na zrównoważoną mobilność oraz zwiększenie efektywności energetycznej. Istotne są również inwestycje w odnawialne źródła energii, co ma na celu redukcję zależności od paliw kopalnych.
Zmiany w rolnictwie
Europejski Zielony Ład wprowadza także reformy w rolnictwie, promując praktyki zrównoważone i zapewniając większą ochronę bioróżnorodności. Programy takie jak „Od pola do stołu” mają na celu nie tylko poprawę jakości żywności, ale także zwiększenie bezpieczeństwa żywnościowego i zrównoważenie konsumpcji w Europie.
Sprawiedliwa transformacja
Osiąganie neutralności klimatycznej do roku 2050 stanowi różnorodne wyzwania dla poszczególnych państw członkowskich oraz regionów UE. Niektóre z nich są bardziej uzależnione od wykorzystania paliw kopalnych i działalności przemysłowej o wysokiej emisji dwutlenku węgla, co ma istotny wpływ na lokalne rynki pracy.
Unia Europejska zainicjowała mechanizm sprawiedliwej transformacji, mający na celu wsparcie finansowe i technologiczne dla tych obszarów, które najbardziej odczują skutki przejścia do gospodarki o niskiej emisji. Dzięki temu mechanizmowi, planowane jest przekierowanie co najmniej 55 mld euro w latach 2021–2027 na:
- wspieranie osób i społeczności: rozwijanie rynku pracy i umiejętności, poprawa efektywności energetycznej mieszkań oraz zwalczanie ubóstwa energetycznego,
- wspomaganie przedsiębiorstw: promowanie inwestycji w technologie niskoemisyjne, zapewnienie wsparcia finansowego oraz inwestycje w badania i rozwój,
- pomoc dla państw członkowskich i regionów: inwestycje w zielone miejsca pracy, zrównoważony transport publiczny, cyfrową łączność i infrastrukturę energetyczną.
Podstawowym elementem tego mechanizmu jest Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, którego budżet wynosi 17,5 mld euro. Fundusz koncentruje się na zapewnieniu wsparcia dla regionów zależnych od paliw kopalnych i sektorów o wysokiej emisji, aby zmniejszyć społeczno-ekonomiczne koszty transformacji. Fundusz będzie wspierać inwestycje w MŚP, innowacje, czyste technologie, redukcję emisji oraz przekwalifikowanie pracowników i pomoc w poszukiwaniu nowej pracy.
7 czerwca 2021 r. Rada przyjęła regulacje ustanawiające ten fundusz, co jest kluczowym krokiem w dążeniu do zrównoważonej przyszłości. Aby sprostać wymaganiom zielonej transformacji, Komisja Europejska zaproponowała również szereg inicjatyw związanych z finansowaniem zrównoważonym. To m.in. plany inwestycyjne, kryteria dla zielonych inwestycji oraz regulacje dotyczące zielonych obligacji.
Bezpieczna i czysta energia
Czysta, dostępna cenowo i bezpieczna energia to kluczowe cele, gdyż produkcja i użytkowanie energii są źródłem 75% emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej. Zmniejszenie tych emisji wymaga dekarbonizacji sektora energetycznego.
Unia Europejska podejmuje działania na wielu frontach w celu osiągnięcia tych ambitnych celów.
- promuje rozwój i rozpowszechnienie bardziej ekologicznych źródeł energii, w tym energii morskiej z odnawialnych źródeł i wodoru;
- zachęca do integracji systemów energetycznych w obrębie całej Unii;
- rozwija zintegrowaną infrastrukturę energetyczną poprzez korytarze energetyczne UE;
- aktualizuje i modyfikuje przepisy dotyczące efektywności energetycznej i energii odnawialnej, ustalając nowe cele na rok 2030;
Sektor nieruchomości, który jest jednym z głównych konsumentów energii w Europie i odpowiada za ponad jedną trzecią emisji gazów cieplarnianych w UE, także ulega transformacji. W czerwcu 2021 roku, unijni ministrowie zatwierdzili strategię „Fala renowacji”, która podkreśla znaczenie aspektów takich jak integracja społeczna, odbudowa gospodarcza i zielona transformacja. Strategia ta zakłada co najmniej podwojenie odsetka renowacji energetycznych do roku 2030, co ma przyczynić się do zwiększenia efektywności energetycznej budynków.
Transport i infrastruktura
Zielony Ład proponuje również ambitne zmiany w sektorze transportowym, promując mobilność elektryczną oraz inwestycje w infrastrukturę transportową, która jest przyjazna dla środowiska. Celem jest zmniejszenie emisji związanych z transportem, które stanowią znaczną część ogólnych emisji gazów cieplarnianych w Unii. W ramach strategii kraje UE będą wdrażać politykę, której celem jest odchodzenie od konwencjonalnych samochodów spalinowych.
Wyzwania i perspektywy
Europejski Zielony Ład spotyka się również z wyzwaniami. W Polsce i niektórych krajach UE zmiany spotykają się z umiarkowanym optymizmem. Istnieją obawy dotyczące kosztów, które niesie za sobą transformacja, oraz sposobu ich rozdziału między państwa członkowskie. Kwestie te są przedmiotem bieżących dyskusji na szczeblu krajowym i europejskim.
Zielony Ład jest nie tylko odpowiedzią na kryzys klimatyczny, ale również strategicznym planem zwiększania konkurencyjności gospodarek europejskich, poprzez innowacje i zrównoważony rozwój. Realizacja tych ambitnych celów wymagać będzie nie tylko inwestycji finansowych, ale również zmiany świadomości i zachowań zarówno polityków, jak i obywateli.
Czytaj dalej: