Litwa w ostatnich latach bardzo intensywnie inwestuje w rozwój systemów magazynowania energii, dostrzegając w nich kluczowy element transformacji energetycznej i bezpieczeństwa energetycznego kraju.
W lutym 2025 roku Litwa, wraz z Łotwą i Estonią, skutecznie odłączyła się od rosyjskiego systemu BRELL i zsynchronizowała się z kontynentalną siecią europejską za pośrednictwem połączenia LitPol Link z Polską. Proces ten był przygotowywany od 2007 roku, jednak wojna w Ukrainie znacząco przyspieszyła realizację inwestycji o wartości ponad 1,2 miliarda euro.
Podczas tzw. „Energy Independence Day” kluczową rolę odegrały bateriowe magazyny energii. Litwa uruchomiła cztery bateryjne magazyny typu BESS o mocy 50 MW każdy (łącznie 200 MW), dostarczone przez firmę Fluence dla operatora Energy Cells. Instalacje te były w stanie w mniej niż 150 milisekund stabilizować sieć w trybie pracy wyspowej i zapewniać natychmiastową regulację częstotliwości.
Projekt Energy Cells, który został zakończony i przetestowany na początku 2025 roku, otrzymał 87,6 miliona euro dofinansowania z Funduszu Odbudowy i Odporności UE (RRF). Magazyny te w przyszłości mają również wspierać integrację rosnącego udziału odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym Litwy.
Program wsparcia inwestycji w magazyny energii
W ramach dalszego rozwoju sektora magazynowania energii litewskie Ministerstwo Energii uruchomiło w lutym 2025 roku program wsparcia inwestycyjnego o wartości 102 milionów euro. Jego celem jest rozwój magazynów energii o łącznej pojemności 800 MWh do 2028 roku.
Program zakłada:
- maksymalne wsparcie w wysokości 150 000 euro za 1 MWh pojemności,
- dofinansowanie do 30% kosztów inwestycji,
- minimalną moc magazynów od 15 MW,
- możliwość finansowania zarówno samodzielnych instalacji magazynowych, jak i projektów łączonych z farmami OZE.
Wnioski można składać do połowy czerwca 2025 roku, a za administrację programu odpowiada Environmental Project Management Agency (EPMA).
Nowa linia kredytowa na rozwój systemów magazynowania
W odpowiedzi na rosnące potrzeby finansowe rynku, Ministerstwo Energii Litwy we współpracy z narodowym bankiem rozwoju ILTE wprowadziło nową linię kredytową przeznaczoną na zakup i instalację urządzeń magazynowania energii elektrycznej. Program obejmuje:
- finansowanie budowy magazynów przy elektrowniach wiatrowych i słonecznych,
- wsparcie dla odrębnych parków magazynowania energii niezwiązanych bezpośrednio z OZE,
- budżet całkowity wynoszący 100 milionów euro.
Pożyczki będą udzielane projektom posiadającym co najmniej pozwolenie na budowę, a każdy wniosek będzie oceniany indywidualnie.
Oczekuje się, że dzięki synergii nowoczesnych technologii magazynowania z rozwojem odnawialnych źródeł energii Litwa umocni swoją pozycję lidera energetyki odnawialnej w regionie bałtyckim i osiągnie pełną niezależność energetyczną.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Dynamiczny rozwój rynku magazynowania energii w Polsce
W Polsce sektor magazynowania energii również przeżywa dynamiczny rozwój, chociaż startował później niż w krajach bałtyckich. Jednym z przełomowych projektów w 2025 r. jest budowa wielkoskalowego magazynu energii w Żarnowcu, realizowanego przez PGE i LG Energy Solution Wrocław. Inwestycja ta, o mocy 262 MW i pojemności 981 MWh, ma być największym bateryjnym magazynem energii w Polsce i jednym z największych w Europie.
Magazyn w Żarnowcu będzie wspierał stabilność Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, umożliwiając przechowywanie energii w momentach nadprodukcji OZE i oddawanie jej do sieci w okresach zwiększonego zapotrzebowania. W praktyce oznacza to możliwość zasilenia czystą energią około 250 tysięcy gospodarstw domowych przez kilka godzin. Projekt uzyskał już promesę koncesji na magazynowanie energii oraz wsparcie z aukcji rynku mocy.
Ambitne plany PGE do 2035 roku
PGE, jako największy polski gracz w obszarze magazynowania energii, deklaruje, że do 2035 roku zamierza zbudować ponad 80 nowych magazynów o łącznej pojemności przekraczającej 10 000 MWh. Wartość tych inwestycji szacowana jest na około 18 miliardów złotych.
Grupa PGE planuje nie tylko wielkoskalowe inwestycje jak w Żarnowcu czy Gryfinie (400 MW, co najmniej 800 MWh pojemności), ale również budowę mniejszych, rozproszonych magazynów o mocach od 2 do 10 MW, rozmieszczonych w pięciu województwach. Takie działania mają na celu poprawę elastyczności sieci elektroenergetycznej, zwiększenie możliwości integracji OZE oraz ograniczenie ryzyka nierynkowego redysponowania zielonej energii.
Podsumowanie: wspólne cele, różne ścieżki
Zarówno Litwa, jak i Polska rozumieją strategiczne znaczenie magazynów energii dla transformacji energetycznej i bezpieczeństwa dostaw. Choć ich podejście różni się w szczegółach, to oba kraje zmierzają w kierunku zwiększenia niezależności energetycznej i skuteczniejszego wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
Przykład Litwy pokazuje, jak szybko można wdrożyć nowoczesne rozwiązania, gdy państwo koordynuje i wspiera kluczowe inwestycje. Polska, dzięki skali gospodarki i potencjałowi inwestycyjnemu, buduje z kolei bardziej zróżnicowany rynek, który w przyszłości może stać się jednym z największych w Europie. Jedno jest pewne — magazyny energii będą fundamentem nowoczesnych systemów energetycznych po obu stronach Bałtyku.
Czytaj dalej: