W dobie kryzysu klimatycznego i narastającej dezinformacji inwestycje w edukację ekologiczną stają się nie tylko potrzebą, ale wręcz koniecznością. Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) ogłosiły, że w 2025 roku przeznaczą łącznie 65 mln zł na działania edukacyjne. To nie tylko wsparcie dla szkół, parków narodowych czy NGO, ale również oręż w walce z fake newsami dotyczącymi klimatu i środowiska.
Skąd pochodzą środki i kto z nich skorzysta?
Pieniądze pochodzą z Funduszy Europejskich na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko 2021–2027 (FEnIKS), a za ich wdrożenie odpowiada NFOŚiGW. Beneficjentami będą podmioty o realnym wpływie na świadomość społeczną: organizacje pozarządowe, samorządy, szkoły, uczelnie, parki narodowe, instytuty badawcze oraz jednostki takie jak Polska Akademia Nauk czy Sieć Badawcza Łukasiewicz.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
W odróżnieniu od wielu wcześniejszych inicjatyw tym razem chodzi nie tylko o kampanie edukacyjne – chodzi o głęboką, systemową edukację przyrodniczą, klimatyczną i informacyjną. A to już poważna zmiana kierunku.
Pięć programów – pięć obszarów tematycznych
Podzielone na pięć segmentów finansowanie obejmie działania w zakresie:
- Ochrony przyrody – 10 mln zł
- Adaptacji do zmian klimatu i zapobiegania katastrofom – 10 mln zł
- Walki z dezinformacją – 10 mln zł
- Wsparcia parków narodowych – 5 mln zł
- Edukacji klimatycznej dla szkół i samorządów – aż 30 mln zł
Największym beneficjentem będzie więc sektor edukacji formalnej – co może świadczyć o ambitnej próbie wpisania zielonej tematyki na stałe w programy szkolne i lokalne strategie adaptacji klimatycznej.
Pozostała część artykułu pod materiałem wideo:
Edukacja o ochronie przyrody – ruszył pierwszy nabór
Pierwszy z konkursów już się rozpoczął. Nabór w ramach komponentu Edukacja w zakresie ochrony przyrody potrwa do 30 września 2025 r. i obejmuje dofinansowanie od 500 tys. zł do 2 mln zł. Maksymalny poziom wsparcia to aż 85% kosztów kwalifikowanych, co znacząco obniża barierę wejścia dla potencjalnych wnioskodawców.
Co ważne – program ten nie przewiduje projektów infrastrukturalnych. Chodzi o edukację w czystej postaci: warsztaty, konferencje, konkursy, filmy, e-learning, wydawnictwa i działania terenowe. Jednym z wymogów jest zasięg ponadregionalny (min. 3 województwa), co ma zapewnić efekt skali i szeroką dystrybucję wiedzy.
Walka z dezinformacją – edukacja jako broń
Nowością jest komponent poświęcony walce z dezinformacją, który startuje w październiku. W czasach, gdy fake newsy o klimacie, energii odnawialnej czy emisjach CO₂ rozchodzą się szybciej niż oficjalne komunikaty, potrzeba rzetelnych źródeł informacji staje się kluczowa.
Program wspierać będzie działania NGO, które potrafią skutecznie dotrzeć do społeczeństwa i weryfikować fałszywe narracje. Zważywszy na aktualne napięcia polityczne i rosnącą polaryzację wokół kwestii ekologicznych, może to być jeden z najważniejszych elementów całej inicjatywy.
Adaptacja do zmian klimatu – największy z programów
Zdecydowanym liderem budżetowym jest program dotyczący adaptacji do zmian klimatu dla szkół i samorządów, z pulą 30 mln zł. To inwestycja w tzw. zielono-niebieską infrastrukturę – czyli systemy retencji wody, zadrzewienia miejskie, łąki kwietne czy rozwiązania przeciwdziałające miejskim wyspom ciepła. Ale nie tylko – to również edukacja i zmiana postaw. Nabór rusza 29 sierpnia i potrwa do końca stycznia 2026 roku.
Czy to realna zmiana?
Ktoś mógłby zapytać – czy 65 mln zł rzeczywiście coś zmieni? Odpowiedź zależy od jakości projektów. Pieniądze to tylko narzędzie – to, jak zostaną wykorzystane, zadecyduje o sukcesie inicjatywy.
Niemniej, skala i konstrukcja programów sugerują, że mamy do czynienia z próbą zbudowania nowego modelu edukacji ekologicznej – łączącego lokalne działania z ogólnopolską strategią informacyjną. Jeśli beneficjenci wyjdą poza standardowe ulotki i broszury, a postawią na interaktywność, naukę przez doświadczenie i profesjonalną komunikację – może być to przełom.
Gdzie znaleźć szczegóły?
Szczegółowe informacje, wzory dokumentów, regulaminy i kryteria oceny znajdują się na stronie NFOŚiGW. Dla tych, którzy mają wiedzę i doświadczenie w edukacji środowiskowej, nadchodzące miesiące to niepowtarzalna szansa. A dla społeczeństwa – być może początek większej zmiany w myśleniu o przyrodzie, klimacie i odpowiedzialności.
Czytaj dalej: