“Do obowiązku sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju trzeba się metodycznie i z odpowiednim wyprzedzeniem przygotować. Pośpiech nie zawsze jest wskazany i może prowadzić do błędów” — mówi Monika Porębska, pełnomocniczka zarządu ds. zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialnego biznesu w Cementowni Warta S.A.
Na już, a w zasadzie nawet na wczoraj, firmy rzuciły się do tworzenia raportów ESG. Czy ten pośpiech jest uzasadniony?
Monika Porębska, Cementowania Warta S.A.: Dla firm, które dotychczas nie sporządzały raportów ESG i nie posiadają praktyki w agregowaniu danych z tego zakresu to faktycznie ostatni moment na intensyfikację działań.
Zadaniem Raportu ESG, który w myśl dyrektywy CSRD, stanowi część corocznego sprawozdania z działalności spółki, jest dostarczenie danych środowiskowych, społecznych i obejmujących aspekty ładu korporacyjnego. W praktyce oznacza to przeprowadzenie działań operacyjnych w tych trzech obszarach, realizowanych w powiązaniu z długoterminową strategią i wymagających planowania, odpowiedniej ilości czasu, zasobów finansowych oraz kadrowych.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Tworzenie dobrowolnych raportów ESG, na które zdecydowała się również Cementownia Warta S.A. jest dobrym „treningiem” przed złożeniem właściwego sprawozdania, objętego obowiązkową atestacją. Warto je poddać również dobrowolnej ocenie (atestacji) biegłego rewidenta, która pozwoli zweryfikować poprawność przeprowadzonych procesów, zgodność z wymogami dyrektywy CSRD oraz standardami ESRS. Zidentyfikuje również ewentualnie obszary wymagające poprawy.
Do obowiązku sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju trzeba się metodycznie i z odpowiednim wyprzedzeniem przygotować. Pośpiech nie zawsze jest wskazany i może prowadzić do błędów.
Do czego może doprowadzić takie nagłe działanie?
Jako praktyk i wykładowca akademicki mam możliwość poznania podejścia do raportowania reprezentowanego przez firmy z różnych sektorów i o różnej wielkości. Coraz częściej obserwuję zjawisko, które nazywam “pisaniem raportów na kolanie”.
Dotyczy to przedsiębiorstw, które dotychczas nie były objęte wymogiem sprawozdawczości ESG i wygląda często tak, że zarząd ceduje na jedną osobę dodatkowe obowiązki związane z przygotowaniem sprawozdania ESG, nie myśląc o wyposażeniu jej w odpowiednią wiedzę, kompetencje, zasoby, wsparcie zewnętrznej firmy doradczej czy kluczowe informacje na temat ambicji i celów zarządu, związanych z raportowaniem zrównoważonego rozwoju.
Prowadzi to przede wszystkim do tworzenia raportów w oderwaniu od strategii, otoczenia i specyfiki raportującej spółki, projektowania działań „na szybko”, wyłącznie na potrzeby sprawozdania.
Zarówno dyrektywa CSRD, jak i ESRS mają charakter ujawnieniowy, a nie wdrożeniowy. Jeśli nie zaimplementowaliśmy danej polityki czy działania to naszym obowiązkiem, wynikającym z dyrektywy i standardów (drugim jest wymóg przeprowadzenia badania podwójnej istotności) jest zaraportowanie, że ich nie posiadamy. Nie musimy ich w pośpiechu wprowadzać. Lepiej zostawić sobie na te działania odpowiednie rezerwy czasowe i ujawnić ich efekty w kolejnych sprawozdaniach.
“Kompas Voices” to cykl wywiadów z czołowymi ekspertami w dziedzinie ESG (Environmental, Social, Governance), w którym skupiamy się na najważniejszych wyzwaniach i trendach związanych ze zrównoważonym rozwojem w biznesie. Rozmówcy dzielą się swoimi unikalnymi, eksperckimi perspektywami na temat roli ESG w budowaniu odpowiedzialnych i innowacyjnych strategii biznesowych.
Mamy z tym problem, zauważa Pani to na rynku?
Problem dotyczy ogólnie spółek objętych wymogami dyrektywy CSRD w całej Unii Europejskiej. Większość z 28 ankietowanych przez EFRAG w II kwartale 2024 przedsiębiorstw z siedzibą w UE w sprawozdaniach opartych na nowych standardach raportowania ESRS ujawniała informacje wykraczające swoim zasięgiem poza wyniki oceny podwójnej istotności, służącej do identyfikacji tematów istotnych z punktu widzenia firmy, które następnie muszą być obowiązkowo zaraportowane. Prowadziło to w konsekwencji do włączenia większej od wymaganej przez standardy ich ilości i odwrócenia uwagi od informacji istotnych, wymagających ujawnienia. Wyniki badania wyraźnie wskazują na brak integracji pomiędzy procesem raportowania a działaniami operacyjnymi spółek uwzględniającymi czynniki ESG i potrzebę budowania wiedzy w tym zakresie.
Czy dowodem na integrację czynników ESG do strategii biznesowej może być opracowanie Strategii ESG? No właśnie… lepiej strategię ESG mieć, czy ją wdrażać?
Strategia ESG w formie załącznika pdf na stronie Internetowej spółki to nie wszystko. Znam wiele przypadków firm, które pomimo doskonale skodyfikowanych kluczowych dokumentów i polityk z obszaru ESG, dopuszczały się bezpośrednio lub pośrednio naruszeń w tym obszarze, np. związanych z łamaniem praw człowieka.
Opracowana w formie dokumentu strategia ESG to drogowskaz dla pracowników spółki oraz komunikacja wizji i długoterminowych celów interesariuszom. Dobrze ją zatem mieć, ale najważniejsze są rzeczywiste działania, pokazujące integrację celów ESG do strategii biznesowej.
Same standardy ESRS-2, SBM1 Strategia, model biznesowy i łańcuch wartości w odniesieniu do strategii nie oczekują ujawnienia informacji na temat opracowanego dokumentu pod nazwą Strategia ESG lecz kluczowych elementów ogólnej strategii jednostki, odnoszących się do kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem lub na nie oddziałujących.
Czy konieczne jest zmiana podejścia, prowadzenia działań edukacyjnych? Jak to wygląda w Pani spółce?
Niezbędne jest zaangażowanie zarządu i kierownictwa oraz zapewnienie odpowiedniej wiedzy z tego zakresu, również na poziomie wszystkich pracowników odpowiedzialnych za agregację danych i realizację poszczególnych działań ESG. Ważna jest również świadomość zarządu, że ESG to nie trend tylko koncepcja odpowiedzialnego zarzadzania organizacją, której podstawą jest praca zespołowa i współpraca międzywydziałowa.
W mojej spółce zarząd osobiście uczestniczy we wszystkich priorytetowych procesach związanych z ESG. Powołaliśmy zespół złożony z przedstawicieli kluczowych komórek, który odpowiada za zbieranie danych ESG. Jego prace koordynuje pełnomocnik ds. zrównoważonego rozwoju, który odpowiada m.in. za opracowanie raportu, strategii i polityk, projektowanie i komunikację działań ESG. Zdobywanie wiedzy z zakresu zrównoważonego rozwoju przez kluczową kadrę zarządzającą odbywa się cyklicznie w powiązaniu z dynamiką pojawiania się regulacji z tego obszaru. Pozostali pracownicy również biorą udział w szkoleniach zewnętrznych i wewnętrznych.
Jako pełnomocnik zarządu ds. zrównoważonego rozwoju transferuję wiedzę i dobre praktyki z zakresu ESG do mniejszych podmiotów, które często nie dysponują odpowiednimi zasobami kadrowymi i finansowymi do wykorzystania na takie cele. Jakość sprawozdań zrównoważonego rozwoju spółek objętych wymogiem raportowania zależy od tego jakich danych dostarczą nam partnerzy biznesowi z łańcucha dostaw, których nie dotyczą wymogi dyrektywy CSRD. Dlatego ważne jest ułożenie sobie odpowiedniej współpracy z sektorem MŚP i uwzględnianie jego przedstawicieli w działaniach edukacyjnych, które prowadzimy.
“Kompas ESG Voices” to cykl wywiadów z czołowymi ekspertami w dziedzinie ESG (Environmental, Social, Governance), w którym skupiamy się na najważniejszych wyzwaniach i trendach związanych ze zrównoważonym rozwojem w biznesie. Rozmówcy dzielą się swoimi unikalnymi, eksperckimi perspektywami na temat roli ESG w budowaniu odpowiedzialnych i innowacyjnych strategii biznesowych.