Światowy Dzień Sprawiedliwości Społecznej, obchodzony 20 lutego, został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2009 roku jako odpowiedź na potrzebę budowania bardziej równego i zintegrowanego społeczeństwa. Jego głównym celem jest promowanie działań zmniejszających ubóstwo, eliminacja nierówności społecznych oraz zapewnienie godnych warunków pracy dla wszystkich. Współcześnie sprawiedliwość społeczna nabiera szczególnego znaczenia w kontekście zmian klimatycznych i transformacji gospodarczej, która nie może odbywać się kosztem najbardziej wrażliwych grup społecznych.
Sprawiedliwa transformacja gospodarcza
Przejście na gospodarkę niskoemisyjną jest nieuniknione, jednak jego skutki mogą być nierówno odczuwane przez różne grupy społeczne. Pracownicy sektorów wysokoemisyjnych, społeczności lokalne zależne od tradycyjnej energetyki oraz osoby o niestabilnej sytuacji ekonomicznej mogą ponosić niewspółmierne koszty zmian. Dlatego kluczowe jest zapewnienie im odpowiedniego wsparcia poprzez przekwalifikowanie, tworzenie nowych miejsc pracy oraz solidne zabezpieczenia społeczne.
Jednym z priorytetów w tym zakresie jest implementacja zasad sprawiedliwej transformacji, która zakłada, że koszty i korzyści wynikające z modernizacji gospodarki powinny być rozkładane w sposób sprawiedliwy. Oznacza to m.in. inwestycje w zielone sektory, rozwój kompetencji ekologicznych oraz wspieranie regionów uzależnionych od tradycyjnych źródeł energii.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Polityka energetyczna i jej wpływ na sprawiedliwość społeczną
Transformacja energetyczna w Polsce jest szczególnie istotna w kontekście sprawiedliwości społecznej. W 2021 roku Rada Ministrów przyjęła „Politykę energetyczną Polski do 2040 r.”, która wyznacza kierunki działań mające na celu rozwój odnawialnych źródeł energii, poprawę efektywności energetycznej oraz budowanie nowoczesnej infrastruktury.
Jednym z kluczowych założeń tej strategii jest zapewnienie sprawiedliwego przejścia dla regionów węglowych oraz pracowników zatrudnionych w sektorze paliw kopalnych. Obejmuje ono m.in. programy przekwalifikowania zawodowego, tworzenie nowych miejsc pracy w branżach niskoemisyjnych oraz inwestycje w rozwój technologii przyjaznych środowisku.
Wpływ globalizacji na sprawiedliwość społeczną
Globalizacja niesie ze sobą zarówno szanse, jak i wyzwania. Z jednej strony umożliwia rozwój gospodarczy, wymianę technologii i wzrost dobrobytu, z drugiej natomiast może pogłębiać nierówności oraz prowadzić do wykluczenia pewnych grup społecznych. W 2008 roku Międzynarodowa Organizacja Pracy (ILO) przyjęła Deklarację o Sprawiedliwości Społecznej dla Uczciwej Globalizacji, podkreślając konieczność równomiernego rozkładu korzyści wynikających z postępu gospodarczego.
Deklaracja ta stanowi fundament dla koncepcji godnej pracy (Decent Work), która zakłada promowanie trwałego, włączającego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Jednym z jej kluczowych celów jest eliminacja pracy nierejestrowanej, poprawa warunków zatrudnienia oraz ochrona praw pracowniczych.
Pozostała część artykułu pod materiałem wideo:
Jak możemy wspierać sprawiedliwość społeczną?
Sprawiedliwość społeczna nie jest jedynie ideą polityczną – każdy może przyczynić się do jej realizacji. Wspieranie odpowiedzialnych firm, dbałość o środowisko, edukacja na temat nierówności społecznych oraz aktywne uczestnictwo w debacie publicznej są kluczowymi elementami budowania równoprawnego społeczeństwa.
Instytucje państwowe, organizacje pozarządowe oraz społeczeństwo obywatelskie powinny wspólnie dążyć do wdrażania rozwiązań, które pozwolą na zbudowanie gospodarki zorientowanej na człowieka. Tylko w ten sposób możemy osiągnąć trwały rozwój oraz zapewnić godne warunki życia dla przyszłych pokoleń.
Światowy Dzień Sprawiedliwości Społecznej – podsumowanie
Światowy Dzień Sprawiedliwości Społecznej to okazja do refleksji nad tym, jak budować bardziej równe i włączające społeczeństwo. W obliczu wyzwań związanych z globalizacją, zmianami klimatycznymi oraz nierównościami ekonomicznymi kluczowe jest podejmowanie działań na rzecz sprawiedliwej transformacji gospodarczej. Polityki krajowe, takie jak PEP2040, oraz międzynarodowe inicjatywy, jak Deklaracja ILO, stanowią fundament dla budowy świata, w którym równość i godne warunki życia staną się priorytetem. Właśnie dlatego warto aktywnie uczestniczyć w procesie zmian i wspierać inicjatywy promujące sprawiedliwość społeczną.
Czytaj dalej: