Właściwe gospodarowanie odpadami wielkogabarytowymi staje się w Polsce coraz istotniejszym zagadnieniem. Zarówno mieszkańcy dużych miast, jak i mniejszych miejscowości, muszą znać zasady postępowania z przedmiotami, które ze względu na swoje rozmiary nie mieszczą się w standardowych pojemnikach na śmieci. Przybliżymy, czym są odpady wielkogabarytowe, co się do nich zalicza, jak wygląda ich odbiór oraz gdzie można je bezpiecznie oddać.
Czym są odpady wielkogabarytowe?
Odpady wielkogabarytowe to wszystkie przedmioty, które ze względu na swoje wymiary nie mieszczą się w tradycyjnych pojemnikach na odpady komunalne. Typowe przykłady to stare meble (np. szafy, kanapy, stoły), materace, drzwi, duże zabawki (bez elementów elektronicznych), rowery czy wózki.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Co istotne, do kategorii odpadów wielkogabarytowych nie zalicza się sprzętu elektronicznego i elektrycznego (takiego jak lodówki, pralki), odpadów budowlanych, opon, ram okiennych, wanien, muszli klozetowych ani odpadów remontowych. Każda z tych grup wymaga osobnego sposobu utylizacji.
Jak segregować odpady wielkogabarytowe?
Prawidłowa segregacja odpadów wielkogabarytowych polega przede wszystkim na wyodrębnieniu ich od pozostałych frakcji odpadów komunalnych. Na przykład stare fotele, wersalki czy pufy należy składać oddzielnie, bez mieszania z innymi materiałami jak papier, szkło czy odpady zmieszane.
Elementy wielkogabarytowe powinny być wystawiane w całości lub rozłożone na mniejsze części, o ile to ułatwi ich transport. Jednak niezależnie od formy, muszą one być czyste i nie zawierać elementów niebezpiecznych (np. zużytych baterii w zabawkach).
Gdzie oddać odpady wielkogabarytowe?
W Polsce istnieje kilka możliwości pozbycia się odpadów wielkogabarytowych w sposób zgodny z przepisami.
1. Kontenery podstawiane przez miasto
W wielu miastach, takich jak Wrocław czy Warszawa, organizowane są regularne zbiórki odpadów wielkogabarytowych. Mieszkańcy mogą wówczas skorzystać z podstawionych kontenerów – zwykle ustawianych w miejscach ogólnodostępnych na kilka dni. Harmonogramy i lokalizacje kontenerów są ogłaszane publicznie, np. na stronach internetowych urzędów miast.
W przypadku budynków jednorodzinnych odbiór następuje zwykle raz na dwa–trzy miesiące, natomiast dla zabudowy wielolokalowej – co miesiąc lub częściej.
2. Punkty Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK)
PSZOK-i to stacjonarne miejsca, gdzie można nieodpłatnie oddać różne rodzaje problemowych odpadów, w tym odpady wielkogabarytowe. Warto jednak pamiętać, że każdy PSZOK ma określone limity wagowe – przykładowo w Warszawie jednorazowo można oddać do 150 kg takich odpadów. Są również PSZOK-i, które oferują także przyjmowanie innych odpadów jak zużyte opony, elektroodpady czy niewielkie ilości gruzu.
3. Zlecenie odbioru wyspecjalizowanej firmie
Jeśli ilość odpadów przekracza limity lub wygodniej jest skorzystać z prywatnej usługi, mieszkańcy mogą zlecić odbiór odpadów firmom wpisanym do rejestru działalności regulowanej. Koszt takiej usługi ponosi wtedy właściciel odpadów.
Styropian a odpady wielkogabarytowe
W kontekście odpadów warto również wspomnieć o styropianie, który – w zależności od rodzaju – jest traktowany inaczej.
- Styropian budowlany czysty (np. ścinki płyt bez kleju) można oddać do PSZOK-u lub przekazać producentowi.
- Styropian budowlany zabrudzony trafia do specjalnych pojemników lub także do PSZOK-u, ale wymaga osobnego traktowania.
- Styropian opakowaniowy czysty (np. po sprzęcie AGD) powinien trafić do żółtego pojemnika razem z plastikami i metalami.
- Styropian opakowaniowy zabrudzony (np. po jedzeniu) wyrzuca się do czarnego pojemnika na odpady zmieszane.
Styropian jest wartościowym surowcem – może być przetwarzany na nowe produkty lub paliwa alternatywne, co znacząco wspiera gospodarkę o obiegu zamkniętym.
Najczęstsze problemy i rozwiązania
W praktyce, mimo dostępnych rozwiązań, mieszkańcy czasem napotykają trudności.
Co zrobić, gdy gabaryty nie zostaną odebrane?
Należy zgłosić problem do miejskiego centrum kontaktu (np. Warszawa 19115). W przypadku niewystarczającej częstotliwości odbioru, odpady można samodzielnie dostarczyć do PSZOK lub zlecić ich odbiór prywatnej firmie.
Jak sprawdzić, które odpady są gabarytowe?
Niektóre miasta udostępniają specjalne narzędzia online, które pomagają w klasyfikacji odpadów. Odpady wielkogabarytowe wymagają odrębnego traktowania i odpowiedzialnego podejścia. Wyrzucanie ich w nieodpowiednich miejscach nie tylko szkodzi środowisku, ale także może skutkować mandatem. Dlatego warto znać zasady ich segregacji i wiedzieć, jak oraz gdzie je oddać.
Dzięki funkcjonującym zbiórkom, PSZOK-om oraz systemom miejskim, gospodarowanie wielkogabarytami w Polsce staje się coraz bardziej uporządkowane i przyjazne zarówno dla mieszkańców, jak i środowiska.
Czytaj dalej: