Unia Europejska podejmuje kolejne kroki w kierunku realizacji ambitnych celów klimatycznych i środowiskowych. Jednym z kluczowych narzędzi w tym zakresie jest tzw. Taksonomia UE – system klasyfikacji zrównoważonych działalności gospodarczych.
Geneza i cele Taksonomii UE
Taksonomia UE to potoczna nazwa Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje. Głównym celem tego aktu prawnego jest przekierowanie kapitału z inwestycji szkodliwych dla środowiska na bardziej ekologiczne alternatywy.
Warto podkreślić, że Taksonomia nie zakazuje inwestowania w działalności niezrównoważone, ale tworzy system preferencji dla rozwiązań przyjaznych środowisku. Ma to kluczowe znaczenie w kontekście realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu – strategii rozwoju UE zakładającej osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku.
Dodatkową motywacją do stworzenia Taksonomii była chęć przeciwdziałania zjawisku tzw. greenwashingu, czyli nieuzasadnionego przedstawiania działalności gospodarczej jako przyjaznej środowisku. Dzięki jednolitym kryteriom oceny “zrównoważoności”, Taksonomia ma ograniczyć tego typu praktyki.
Sześć celów środowiskowych Taksonomii
Rozporządzenie definiuje sześć kluczowych celów środowiskowych:
- łagodzenie zmian klimatu,
- adaptacja do zmian klimatu,
- zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich,
- przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym,
- zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola,
- ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów.
Aby dana działalność gospodarcza mogła zostać uznana za zrównoważoną środowiskowo w rozumieniu Taksonomii, musi spełniać łącznie cztery warunki:
- wnosić istotny wkład w realizację co najmniej jednego z sześciu celów środowiskowych,
- nie wyrządzać poważnych szkód dla żadnego z pozostałych celów,
- być prowadzona zgodnie z minimalnymi gwarancjami w zakresie praw człowieka i praw pracowniczych,
- spełniać techniczne kryteria kwalifikacji.
Pozostała część artykułu pod materiałem wideo:
Techniczne kryteria kwalifikacji
Kluczowym elementem Taksonomii są techniczne kryteria kwalifikacji, określające szczegółowe warunki uznania danej działalności za zrównoważoną. Są one opracowywane przez Komisję Europejską w formie aktów delegowanych dla każdego z sześciu celów środowiskowych.
Przykładowo, w obszarze łagodzenia zmian klimatu, kryteria te mogą dotyczyć maksymalnej dopuszczalnej emisji gazów cieplarnianych w przeliczeniu na jednostkę produkcji w danym sektorze. Takie podejście zapewnia, że działalności zakwalifikowane jako zgodne z Taksonomią będą rzeczywiście miały pozytywny wpływ na środowisko, a nie tylko spełniały formalne wymagania.
Obowiązki przedsiębiorców wynikające z Taksonomii
Rozporządzenie nakłada szereg obowiązków na uczestników rynku finansowego oraz duże przedsiębiorstwa podlegające obowiązkowi publikowania informacji niefinansowych.
Sektor finansowy
Podmioty z branży finansowej muszą ujawniać, w jakim stopniu oferowane przez nie produkty finansowe inwestują w działalności gospodarcze zgodne z Taksonomią. Dotyczy to zarówno produktów mających na celu inwestycje w zrównoważoną działalność, jak i tych jedynie promujących aspekty środowiskowe.
Duże przedsiębiorstwa
Duże przedsiębiorstwa zobowiązane są do ujawniania w ramach raportowania niefinansowego:
- udziału procentowego obrotu pochodzącego z produktów lub usług związanych z działalnością gospodarczą zgodną z Taksonomią,
- udziału procentowego nakładów inwestycyjnych oraz wydatków operacyjnych związanych z aktywami lub procesami zgodnymi z Taksonomią.
Pozostałe przedsiębiorstwa
Choć Taksonomia nie nakłada bezpośrednich obowiązków na mniejsze podmioty, może mieć istotny wpływ na ich funkcjonowanie. Instytucje finansowe mogą bowiem preferować finansowanie działalności zgodnych z Taksonomią, co może skutkować trudnościami w pozyskiwaniu kapitału dla firm niespełniających kryteriów “zrównoważoności”.
Wyzwania i perspektywy
Wdrożenie Taksonomii UE stanowi niewątpliwie wyzwanie dla przedsiębiorstw i instytucji finansowych. Wymaga ono dogłębnej analizy prowadzonej działalności pod kątem zgodności z kryteriami “zrównoważoności” oraz dostosowania systemów raportowania.
Jednocześnie, Taksonomia stwarza nowe możliwości dla firm inwestujących w zrównoważone rozwiązania. Może ona przyczynić się do zwiększenia przepływu kapitału do sektorów kluczowych dla transformacji w kierunku gospodarki niskoemisyjnej i zasobooszczędnej.
Warto podkreślić, że Taksonomia UE jest elementem szerszego pakietu regulacji wspierających zrównoważone finanse. Komisja Europejska przyjęła w lipcu 2021 r. dodatkowe rozwiązania, takie jak Strategia finansowania przejścia na zrównoważoną gospodarkę czy standard Zielonych Obligacji.
Podsumowanie
Taksonomia UE to innowacyjne narzędzie regulacyjne, mające na celu wsparcie realizacji celów klimatycznych i środowiskowych Unii Europejskiej. Tworzy ona jednolity system klasyfikacji zrównoważonych działalności gospodarczych, co ma kluczowe znaczenie dla przekierowania strumieni finansowych na inwestycje przyjazne środowisku.
Choć wdrożenie Taksonomii wiąże się z pewnymi wyzwaniami dla przedsiębiorstw i instytucji finansowych, może ona przyczynić się do przyspieszenia transformacji w kierunku gospodarki niskoemisyjnej i zasobooszczędnej. Jest to zatem ważny krok na drodze do realizacji ambitnej wizji Europejskiego Zielonego Ładu.
Czytaj dalej: