W dobie rozwijania alternatywnych źródeł energii, pojęcie prosumenta coraz częściej pojawia się w informacjach. Kim dokładnie jest prosument i jakie korzyści płyną z posiadania tego statusu?
Definicja prosumenta w świetle obowiązujących przepisów
Słowo “prosument” to połączenie dwóch terminów: producent i konsument. Oznacza ono podmiot, który nie tylko konsumuje energię elektryczną, ale także ją wytwarza na własne potrzeby za pomocą mikroinstalacji OZE. Zgodnie z ustawą o odnawialnych źródłach energii, prosumentem energii odnawialnej jest odbiorcą końcowym wytwarzającym energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w mikroinstalacji, pod warunkiem że w przypadku odbiorcy końcowego niebędącego odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, nie stanowi to przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej określonej zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Kto może zostać prosumentem?
Status prosumenta jest dostępny dla szerokiego grona podmiotów. Mogą nim być zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorcy, pod warunkiem że produkcja energii z OZE nie jest głównym przedmiotem ich działalności gospodarczej. Ponadto, wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, jednostki sektora finansów publicznych, fundacje, stowarzyszenia, a nawet kościoły i związki wyznaniowe mogą stać się prosumentami.
Rodzaje prosumentów
Prosument indywidualny
To osoba lub firma, która posiada mikroinstalację OZE i wytwarza energię na własne potrzeby. Warunkiem jest, aby moc instalacji nie przekraczała 50 kW, a produkcja energii nie była przeważającą działalnością gospodarczą.
Prosument zbiorowy
Prosument zbiorowy odnosi się do sytuacji, w której energia jest wytwarzana i konsumowana w budynku wielolokalowym, np. w spółdzielni mieszkaniowej. Dzięki temu mieszkańcy mogą wspólnie korzystać z energii wyprodukowanej przez instalację OZE zainstalowaną na dachu lub terenie należącym do budynku.
Prosument wirtualny
Obejmuje odbiorców końcowych, którzy wytwarzają energię elektryczną w mikroinstalacji OZE zlokalizowanej w innym miejscu niż miejsce poboru energii. Mechanizm ten umożliwia budowę instalacji OZE w dowolnej lokalizacji i przypisanie jej produkcji do konkretnego odbiorcy.
Prosument a wytwórca energii odnawialnej
Chociaż każdy prosument jest technicznie wytwórcą energii, nie każdy wytwórca jest prosumentem. Kluczowa różnica polega na celu produkcji energii. Prosument wytwarza energię na własne potrzeby, podczas gdy wytwórca energii odnawialnej produkuje ją głównie w celu sprzedaży na rynku. Dla wytwórcy energia z OZE może być przeważającą lub nawet jedyną formą działalności gospodarczej.
Systemy rozliczania energii dla prosumentów
Prosument ma możliwość przekazywania nadwyżek wyprodukowanej energii do sieci publicznej. Istnieją dwa główne systemy rozliczania.
System opustów (net-metering)
W tym systemie prosument oddaje nadwyżki energii do sieci, a następnie może ją odebrać w okresach zwiększonego zapotrzebowania. Za każdą 1 kWh wprowadzoną do sieci, prosument może odebrać 0,8 kWh (dla instalacji do 10 kW) lub 0,7 kWh (dla instalacji powyżej 10 kW). System ten jest dostępny dla osób, które uruchomiły instalacje przed 31 marca 2022 r.
System net-billing
Obowiązujący od 1 kwietnia 2022 r., net-billing polega na sprzedaży nadwyżek energii do sieci po cenach rynkowych. Uzyskane środki trafiają do tzw. depozytu prosumenckiego i mogą być wykorzystane do zakupu energii z sieci w późniejszym czasie. System ten jest obligatoryjny dla nowych prosumentów, ale mogą do niego przystąpić także ci, którzy wcześniej korzystali z systemu opustów.
Korzyści
Inwestując w mikroinstalację OZE, prosument zmniejsza swoje rachunki za energię elektryczną. Dzięki własnej produkcji energii staje się mniej zależny od wahań cen na rynku energetycznym. Produkcja energii z OZE przyczynia się do redukcji emisji gazów cieplarnianych i promuje zrównoważony rozwój.
Prosument może skorzystać z różnych krajowych programów wsparcia finansowego czy lokalnych programów samorządowych. Dostępne są również preferencyjne kredyty na inwestycje w OZE.
Uzyskaj status prosumenta u operatora – skrót
- Instalacja mikroinstalacji OZE. Najpierw należy zamontować odpowiednią instalację, taką jak panele fotowoltaiczne czy mała elektrownia wiatrowa.
- Zgłoszenie do operatora sieci dystrybucyjnej. Należy zgłosić fakt posiadania mikroinstalacji do lokalnego operatora sieci.
- Podpisanie lub modyfikacja umowy. Konieczne jest zawarcie nowej umowy lub aneksowanie istniejącej umowy na sprzedaż i dystrybucję energii elektrycznej.
- Wymiana licznika. Operator wymienia licznik na dwukierunkowy, który mierzy zarówno energię pobraną, jak i oddaną do sieci.
Przyszłość prosumentów w Polsce
Dynamiczny rozwój mikroinstalacji OZE wskazuje na rosnące zainteresowanie społeczeństwa energetyką prosumencką. Wprowadzenie nowych kategorii prosumentów, takich jak prosument wirtualny i zbiorowy, otwiera dodatkowe możliwości dla osób i podmiotów, które dotychczas nie mogły korzystać z takich rozwiązań, np. mieszkańców bloków czy firm bez odpowiedniej przestrzeni na instalacje.
Prosument to element transformacji energetycznej w Polsce. Dzięki niemu możliwe jest zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w krajowym miksie energetycznym, redukcja emisji CO₂ oraz uniezależnienie się od rosnących cen energii elektrycznej. Inwestycja w mikroinstalacje OZE przynosi korzyści nie tylko finansowe, ale także środowiskowe i społeczne.
Jeśli rozważasz zostanie prosumentem, warto zapoznać się z dostępnymi formami wsparcia finansowego oraz aktualnymi przepisami. Konsultacja z ekspertami w dziedzinie OZE pomoże w podjęciu świadomej decyzji i optymalnym zaplanowaniu inwestycji.
Czytaj dalej: