Koncepcja zrównoważonego rozwoju opiera się na idei harmonijnego połączenia postępu gospodarczego, sprawiedliwości społecznej oraz ochrony środowiska, tak aby zaspokoić potrzeby obecnych pokoleń bez naruszania możliwości przyszłych pokoleń do zaspokojenia ich własnych potrzeb. Ta idea, wyrażona w Raporcie Światowej Komisji ds. Środowiska i Rozwoju z 1987 roku, podkreśla solidarność międzypokoleniową i dąży do aktywnego włączenia wszystkich grup społecznych w procesy rozwojowe, jednocześnie dbając o środowisko naturalne.
W Polsce, zrównoważony rozwój uznany jest za zasadę prawną, zapisaną w Konstytucji RP, co podkreśla jego znaczenie dla ochrony dziedzictwa narodowego i środowiska. Z biegiem lat, dyskusje na temat zrównoważonego rozwoju ewoluowały od koncentracji na ograniczaniu negatywnego wpływu gospodarki na środowisko, do pełniejszego zrozumienia równowagi między ochroną środowiska, postępem społecznym i wzrostem gospodarczym.
Na arenie międzynarodowej, koncepcja zrównoważonego rozwoju znalazła odzwierciedlenie w Agendzie na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030, przyjętej przez 193 państwa członkowskie ONZ. Agenda ta zawiera 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDGs), które są ambitnym planem działania na rzecz ludzi, planety i dobrobytu, z zamiarem wyeliminowania ubóstwa, zapewnienia inkluzywnego i równego wzrostu ekonomicznego, budowy sprawiedliwego społeczeństwa, ochrony środowiska oraz promowania pokoju i partnerstwa na świecie.
Cele te, oparte na osiągnięciach Milenijnych Celów Rozwoju, są znacznie szersze i obejmują nie tylko walkę z ubóstwem i głodem, ale również kwestie takie jak równość płci, dostęp do edukacji, czysta woda i energia, odpowiedzialna konsumpcja i produkcja, działania na rzecz klimatu, ochrona życia pod wodą i na lądzie, oraz budowanie pokoju i sprawiedliwości.
Realizacja tych celów wymaga zintegrowanych działań na wszystkich poziomach – lokalnym, narodowym i globalnym, oraz zaangażowania wszystkich sektorów społeczeństwa, w tym rządów, biznesu, społeczeństwa obywatelskiego i pojedynczych osób. Jest to wyzwanie, ale również szansa na budowę bardziej sprawiedliwego, zrównoważonego i prosperującego świata dla obecnych i przyszłych pokoleń.
Zrównoważony rozwój w Polsce
Zrównoważony rozwój w Polsce jest procesem, który ma na celu osiągnięcie równowagi między trzema głównymi wymiarami: gospodarczym, społecznym i ekologicznym.
Polska, podobnie jak inne państwa członkowskie ONZ, zobowiązała się do realizacji 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDGs) określonych w Agendzie 2030. Te cele obejmują szeroki zakres działań, od zwalczania ubóstwa i głodu, poprzez zapewnienie dobrej jakości edukacji i równości płci, aż po działania na rzecz klimatu i ochronę życia pod wodą oraz na lądzie.
Realizacja tych celów w Polsce wymaga współpracy na wielu poziomach – od działań rządowych, przez samorządy, po inicjatywy indywidualne i biznesowe. Polska podejmuje szereg działań, aby włączyć cele zrównoważonego rozwoju do krajowej polityki rozwoju, tworząc odpowiednią strukturę instytucjonalną i system monitorowania postępów. Koncepcja zrównoważonego rozwoju wprowadzana w Polsce jest realizowana w szczególności w poniższym zakresie.
- Ograniczanie zużycia zasobów. Polska dąży do ograniczenia zużycia zarówno zasobów odnawialnych, jak i nieodnawialnych, promując efektywność energetyczną i wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych.
- Eliminacja substancji niebezpiecznych. W procesach gospodarczych stara się stopniowo eliminować substancje niebezpieczne i toksyczne, co przyczynia się do ochrony środowiska naturalnego.
- Zapewnienie bezpieczeństwa i dobrobytu obywatelom. Poprzez tworzenie polityk społecznych i ekonomicznych, które mają na celu redukcję nierówności i zapewnienie wysokiego poziomu życia dla wszystkich obywateli.
- Utrzymywanie emisji zanieczyszczeń na niskim poziomie. Polska podejmuje działania mające na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń, co jest zgodne z globalnymi wysiłkami na rzecz ochrony klimatu.
Polska, angażując różne sektory społeczeństwa i gospodarki, stara się realizować cele zrównoważonego rozwoju w sposób kompleksowy, uwzględniając lokalne specyfiki i potrzeby. Wymaga to jednak ciągłej pracy, innowacyjności i zaangażowania zarówno na poziomie krajowym, jak i lokalnym, aby osiągnąć ambitne cele Agendy 2030.
Krajowa koncepcja zrównoważonego rozwoju na 2023 r.
W 2023 r. drugi raport z realizacji przez Polskę celów zrównoważonego rozwoju został przyjęty przez Radę Ministrów 2 czerwca 2023 r. i zaprezentowany podczas Forum Politycznego wysokiego Szczebla ONZ w Nowym Jorku 19 lipca 2023 r.
Raport z 2023 roku prezentuje postępy Polski w realizacji celów zrównoważonego rozwoju określonych w Agendzie 2030 ONZ. Omawia działania podjęte na poziomie krajowym, regionalnym oraz międzynarodowym, zwracając uwagę na wyzwania związane z pandemią COVID-19, kryzysem energetycznym i agresją Rosji na Ukrainę. Polska koncentruje się na innowacyjności, sprawiedliwości społecznej i zrównoważonej transformacji energetycznej, wspierając równocześnie globalne wysiłki na rzecz realizacji SDGs. Raport podkreśla znaczenie współpracy międzynarodowej, finansowania zrównoważonego rozwoju oraz zaangażowania różnorodnych interesariuszy w procesie realizacji celów.
Działania Polski w realizacji celów zrównoważonego rozwoju obejmują inicjatywy z zakresu ochrony środowiska, promocji innowacji i technologii, a także wspierania społecznej i gospodarczej równości. Koncentrują się na zwiększaniu dostępu do odnawialnych źródeł energii, poprawie efektywności energetycznej, rozwijaniu zrównoważonej mobilności oraz inwestowaniu w edukację i zdrowie publiczne. Polska aktywnie angażuje się w działania na rzecz zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, promuje zrównoważoną konsumpcję i produkcję, a także wspiera równość płci i zrównoważony rozwój miast i wspólnot lokalnych.
Czytaj dalej: