Projekt dyrektywy PE dotyczący należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, znany jako Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD), ma na celu wzmocnienie odpowiedzialności przedsiębiorstw za negatywne skutki ich działalności w zakresie praw człowieka i środowiska.
CSDDD to ważny element w dążeniu UE do zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialnego biznesu. W środę 24 kwietnia 2024 r. Parlament Europejski przyjął kompromisowy projekt aktu. Ostateczne zatwierdzenie oraz publikacja tekstu dyrektywy w wersji zatwierdzonej przez Parlament Europejski, po wprowadzeniu poprawek wynikających z weryfikacji językowej i prawnej, jest zaplanowane na najbliższe tygodnie.
Rozwój regulacji Corporate Sustainability Due Diligence Directive
Dyrektywa CSDDD jest wynikiem długotrwałego procesu legislacyjnego w UE. Proces ten rozpoczął się od zapowiedzi Komisarza ds. Sprawiedliwości, Didiera Reyndersa w kwietniu 2020 roku. Pierwszy projekt dyrektywy został przedstawiony przez Komisję Europejską w lutym 2022 roku. Po licznych dyskusjach politycznych, w kwietniu 2024 roku Parlament Europejski przegłosował projekt, który wkrótce ma zostać ostatecznie przyjęty.
Zakres dyrektywy
Dyrektywa obejmuje przedsiębiorstwa zarówno z UE, jak i spoza niej, które spełniają określone kryteria, takie jak liczba pracowników i poziom przychodów. Małe i średnie przedsiębiorstwa nie będą bezpośrednio objęte przepisami dyrektywy, ale wejście w życie CSDDD będzie miało również oddziaływanie na sektor MŚP.
Zgodnie z art. 2 CSDDD podmioty utworzone zgodnie z prawem kraju członkowskiego UE, które będą objęte regulacją, można podzielić na grupy:
gov.pl
- przedsiębiorstwa, które w ostatnim roku obrotowym, za które zostało lub powinno zostać sporządzone roczne sprawozdanie finansowe, zatrudniały średnio ponad 1000 pracowników, a ich przychody netto ze sprzedaży w skali światowej przekraczały 450 mln EUR;
- przedsiębiorstwa, które same nie osiągnęły progów wskazanych powyżej, ale były najwyższą spółką dominującą („ultimate parent company”) w grupie, która osiągnęła te progi;
- przedsiębiorstwa, które same zawarły lub są najwyższą spółką dominującą grupy, która zawarła z niezależnymi spółkami zewnętrznymi umowy franczyzowe lub licencyjne w UE w zamian za opłaty licencyjne wynoszące ponad 22,5 mln EUR, jeżeli umowy te zapewniają wspólną tożsamość, wspólną koncepcję biznesową i stosowanie jednolitych metod prowadzenia działalności.
W przypadku przedsiębiorstw spoza UE kryterium podlegania przepisom dyrektywy nie opiera się na liczbie pracowników, jest związane z generowanym obrotem netto w UE i w podobny sposób odnosi się do spółek dominujących, umów franczyzowych i licencyjnych.
Obowiązki dla firm objętych regulacjami CSDDD
- Ocena i identyfikacja ryzyka. Przedsiębiorstwa będą musiały prowadzić ciągłą ocenę i identyfikację potencjalnych negatywnych skutków swojej działalności, zarówno bezpośredniej, jak i w ramach łańcucha dostaw.
- Prewencja i minimalizacja skutków. Firmy będą zobowiązane do zapobiegania, łagodzenia lub eliminacji negatywnego wpływu ich działalności.
- Raportowanie i monitorowanie. Wymagane będzie publikowanie rocznych raportów dotyczących działań związanych z należytą starannością oraz monitorowanie skuteczności tych działań.
- Wdrażanie procedur skargowych. Przedsiębiorstwa będą musiały wdrożyć procedury umożliwiające składanie skarg w przypadku naruszeń.
- Nadzór i sankcje. Państwa członkowskie zapewnią nadzór nad przestrzeganiem dyrektywy, w tym możliwość nakładania kar finansowych i odpowiedzialności cywilnej za szkody wynikające z nieprzestrzegania przepisów.
Wpływ na przedsiębiorstwa
Wprowadzenie CSDDD przewiduje obowiązek należytej staranności w odniesieniu do poszanowania praw człowieka i kwestii środowiskowych. Przedsiębiorstwa będą zobowiązane do identyfikacji, oceny i minimalizacji negatywnych skutków swojej działalności. Obejmuje to również działania podmiotów zależnych oraz partnerów w łańcuchu dostaw.
Wpływ dyrektywy CSDD na biznes w pigułce
- Zwiększenie odpowiedzialności. Dyrektywa CSDD wprowadza zwiększoną odpowiedzialność i rozliczalność przedsiębiorstw w zakresie negatywnych skutków ich działalności na prawa człowieka i środowisko.
- Wymóg integracji należytej staranności. Firmy będą musiały włączyć należytą staranność do swoich polityk i strategii, co obejmuje inwestycje, zapewnienie gwarancji kontraktowych od partnerów oraz poprawę planów biznesowych.
- Przejście na zrównoważony rozwój. Dyrektywa nakłada na firmy obowiązek opracowania planów transformacji zgodnych z ograniczeniem globalnego ocieplenia do 1,5°C zgodnie z Porozumieniem Paryskim.
- Poprawa konkurencyjności i zaufania. Firmy angażujące się w zrównoważony rozwój mogą zyskać przewagę konkurencyjną i większe zaufanie klientów, inwestorów oraz społeczności lokalnych.
Procedury i narzędzia wspierające
Komisja Europejska i państwa UE mają za zadanie wspierać przedsiębiorstwa we wdrażaniu dyrektywy, poprzez prowadzenie helpdesków, publikowanie wytycznych i zapewnienie dostępu do procedur skargowych. Oprócz tego dyrektywa opiera się na międzynarodowych wytycznych takich jak Wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka oraz Wytyczne OECD, które definiują proces należytej staranności jako ciągłą analizę i zarządzanie ryzykiem.
Dalsze kroki i odpowiedzialność
Przewiduje się, że po wprowadzeniu dyrektywy, przedsiębiorstwa będą musiały publikować roczne sprawozdania dotyczące ich działań w zakresie należytej staranności. Będą również podlegały karom pieniężnym za niewywiązywanie się z obowiązków. Nadzór nad realizacją dyrektywy będą sprawować odpowiednie organy nadzorcze w państwach członkowskich.
Czytaj dalej: