Rok po wejściu w życie unijnego Aktu w sprawie surowców krytycznych (CRMA), Polska – jako aktualny lider w ramach prezydencji w Radzie UE – zaprezentowała konkretne postępy w realizacji europejskiej polityki surowcowej. Ministerstwo Klimatu i Środowiska nie tylko uczestniczyło w międzynarodowych konsultacjach, ale również przedstawiło strategiczne projekty, które umacniają pozycję Polski w ramach surowcowej niezależności Europy.
Zwiększenie bezpieczeństwa surowcowego – priorytet polityki UE
Unijna polityka surowcowa nabrała tempa w odpowiedzi na potrzebę zapewnienia stabilnych i przewidywalnych dostaw surowców krytycznych – niezbędnych dla zielonej transformacji, cyfryzacji, elektromobilności, a także dla przemysłu obronnego i kosmicznego. CRMA, obowiązujący od 2024 roku, określił ramy dla nowych działań legislacyjnych i inwestycyjnych. Kluczowym celem jest zmniejszenie zależności UE od dostawców spoza wspólnoty oraz zwiększenie wewnętrznego potencjału eksploatacyjnego i recyklingowego.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Polska na surowcowej mapie Europy – inicjatywy i projekty
W dniach 5–7 maja 2025 roku w Krakowie odbyła się konferencja Polityka Surowcowa UE, która zgromadziła decydentów, ekspertów i przedstawicieli przemysłu z całej Europy. Spotkanie, zorganizowane przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska w ramach polskiej prezydencji w Radzie UE, pozwoliło na ocenę dotychczasowych działań w ramach CRMA oraz zainicjowanie nowych kierunków współpracy.
Wiceminister Krzysztof Galos – Główny Geolog Kraju – wskazał, że Polska aktywnie wdraża działania wynikające z CRMA. Przygotowano m.in. projekt ustawy krajowej implementującej CRMA, w którym zaplanowano precyzyjny podział obowiązków między instytucjami państwowymi oraz wyznaczono Głównego Geologa Kraju jako jednostkę koordynującą. Ponadto, Polska opracowuje własny krajowy program poszukiwań surowców krytycznych – z harmonogramem obejmującym prace kartograficzne, geochemiczne i wiertnicze od 2026 roku.
Projekty strategiczne z Polski na liście Komisji Europejskiej
W ramach pierwszej oficjalnej listy 47 projektów strategicznych CRMA, znalazły się dwa istotne przedsięwzięcia z Polski:
- Zakład Rafinacji Pierwiastków Ziem Rzadkich w Puławach,
- Zakład recyklingu baterii i odzysku surowców krytycznych Polvolt w Zawierciu.
Oba te projekty pełnią kluczową rolę w budowie niezależności surowcowej UE. Ich wdrożenie – mimo że nie przyniesie natychmiastowych rezultatów – stanowi długofalowe zabezpieczenie surowcowe i jednocześnie impuls dla rozwoju lokalnego przemysłu wydobywczego i przetwórczego.
Co istotne, kolejne projekty z Polski mają szansę znaleźć się na liście strategicznych inwestycji, zwłaszcza w obszarze poszukiwań i eksploatacji nowych złóż oraz w zakresie oceny potencjału odzysku surowców ze składowisk odpadów przemysłowych.
Współpraca międzynarodowa i innowacje technologiczne
Unijna polityka surowcowa zakłada nie tylko rozwój infrastruktury wydobywczej, ale również dywersyfikację źródeł dostaw i technologiczne wsparcie dla recyklingu. W Krakowie podkreślono wagę współpracy międzynarodowej – zarówno wewnątrz UE, jak i z partnerami zewnętrznymi – aby stworzyć odporny i zrównoważony łańcuch dostaw surowców.
Wśród omawianych rozwiązań pojawiły się także pomysły na wykorzystanie substytutów surowcowych oraz rozwój technologii pozwalających na efektywniejsze zarządzanie surowcami wtórnymi. Ministerstwo Klimatu i Środowiska wskazało, że zrównoważony rozwój gospodarki surowcowej musi opierać się na pełnym cyklu życia zasobu – od wydobycia, przez przetwarzanie, aż po recykling.
Procesy inwestycyjne w sektorze surowców są z natury długofalowe i kapitałochłonne. Jednak już dziś widać, że podejmowane działania – zarówno na poziomie UE, jak i krajowym – przybliżają Europę do osiągnięcia większej niezależności strategicznej. Dla Polski oznacza to również możliwość wzmocnienia własnej pozycji gospodarczej i technologicznej.
Realizacja Krajowego Programu Poszukiwań Surowców Krytycznych, kontynuacja strategicznych inwestycji oraz aktywne uczestnictwo w europejskich strukturach decyzyjnych to elementy, które w dłuższej perspektywie mogą znacząco zwiększyć konkurencyjność Polski na tle innych państw członkowskich.
Polska w centrum surowcowej transformacji Europy
Ministerstwo Klimatu i Środowiska skutecznie wykorzystuje moment polskiej prezydencji w Radzie UE, by zaznaczyć kluczową rolę kraju w realizacji wspólnotowej strategii surowcowej. Włączenie polskich projektów do unijnych działań strategicznych, przygotowanie krajowych dokumentów wykonawczych oraz organizacja międzynarodowej debaty to dowód na to, że europejska polityka surowcowa nie jest jedynie koncepcją – ale realnie wdrażanym planem.
Jak podkreślił wiceminister Krzysztof Galos, sukces tej polityki zależy od wspólnego działania, innowacji i długofalowego planowania. Europa, dzięki zintegrowanym wysiłkom i partnerstwom takim jak te z Polską, ma realną szansę na osiągnięcie surowcowej suwerenności – niezbędnej dla przyszłości zrównoważonej gospodarki.
Czytaj dalej: