Zmiany klimatu stanowią jedno z największych wyzwań współczesnego świata, wpływając nie tylko na środowisko naturalne, ale również na stabilność finansową i gospodarczą regionów, w tym Unii Europejskiej.
Dynamicznie zmieniający się klimat przynosi ze sobą szereg ryzyk finansowych, które wymagają odpowiedniej identyfikacji, zrozumienia i zarządzania w celu zapewnienia długoterminowej prosperity i bezpieczeństwa ekonomicznego państw członkowskich oraz ich obywateli.
Wpływ zmian klimatu na ryzyko finansowe
Według raportu opracowanego przez Europejską Agencję Środowiska (EEA) na zlecenie Komisji Europejskiej, Europa stoi przed wieloma wyzwaniami ekonomicznymi i społecznymi spowodowanymi kryzysem klimatycznym, które będą wymagały zarządzania w nadchodzącej dekadzie. Naukowcy ze Wspólnego Centrum Badawczego (JRC) wsparli EEA w mapowaniu ryzyk klimatycznych, z którymi Europa musi się zmierzyć, wskazując na ryzyka finansowe jako na szczególny obszar zainteresowania.
Fot. Global Surface Air Temperature Anomalies – October 2023
Rekordowo ciepły październik 2023 roku stanowi przykład ekstremalnych warunków pogodowych, które mogą mieć bezpośrednie i pośrednie skutki na gospodarkę i sektor finansowy. Zjawiska takie jak susze, powodzie czy ekstremalne temperatury wpływają na naturalne ekosystemy, infrastrukturę energetyczną i transportową, co przekłada się na wzrost kosztów i ryzyk dla przedsiębiorstw, instytucji finansowych oraz całych sektorów gospodarki.
Fot. Mapa świata z zaznaczonymi najważniejszymi wydarzeniami klimatycznymi, które miały miejsce w październiku 2023 r., NOAA NCEI
Działania UE w odpowiedzi na ryzyka klimatyczne
Komisja Europejska opublikowała Komunikat określający, jak UE, poszczególne kraje członkowskie i regiony europejskie mogą współpracować, aby lepiej przewidywać, rozumieć i adresować rosnące ryzyka klimatyczne. Propozycje te obejmują poprawę wsparcia dla naturalnych ekosystemów, aby były one w stanie radzić sobie z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi i chronić ludność. Dąży się również do zapewnienia, aby infrastruktura energetyczna i transportowa była odporna i mogła przystosować się do coraz częstszych ekstremalnych temperatur.
Ryzyka finansowe i ich wpływ
JRC wniosło istotny wkład w opracowanie raportu, który obrazuje znaczące ryzyka związane z ociepleniem planety, obejmujące pięć głównych obszarów: żywność, zdrowie, ekosystemy, infrastruktura, gospodarka i finanse. Analiza ta umożliwia identyfikację, jak działania klimatyczne są niezbędne dla zarządzania ryzykiem zarówno z punktu widzenia środowiskowego, jak i ekonomicznego. Baza dowodowa jest także kluczowa do lepszego zrozumienia, które geografie i sektory są najbardziej dotknięte negatywnymi skutkami zmian klimatu, oraz jakie narzędzia mogą przyczynić się do łagodzenia ryzyka klimatycznego.
Przyszłe kierunki badawcze
Wspólne Centrum Badawcze kontynuuje prowadzenie badań naukowych i produkcję dostępnych raportów, które adresują wiele różnych aspektów ryzyka klimatycznego. Prace te zapewniają dostęp do dobrych danych dla decydentów politycznych, kiedykolwiek są one potrzebne. Na przykład, JRC bada, jak ryzyka klimatyczne wpływają na dostęp MŚP do finansowania, ich koszty kapitału i zdolność do spłaty długów.
Zmiany klimatu nieustannie zagrażają stabilności finansowej i gospodarczej w Europie, wymuszając na instytucjach UE i państwach członkowskich podjęcie skoordynowanych i skutecznych działań w celu zarządzania ryzykiem klimatycznym. Poprzez poprawę adaptacji i odporności na zmiany klimatyczne, UE ma szansę nie tylko chronić swoje gospodarki, ale również przyczyniać się do globalnej walki z kryzysem klimatycznym.
Czytaj dalej: