Agenda 21 to zintegrowany plan działania opracowany przez Organizację Narodów Zjednoczonych w celu promowania zrównoważonego rozwoju na skalę globalną, narodową i lokalną.
Dokument został przyjęty podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych na temat Środowiska i Rozwoju (UNCED), znanej również jako Szczyt Ziemi, który odbył się w Rio de Janeiro w 1992 roku. Plan zyskał akceptację ponad 178 rządów i skupia się na szeroko pojętym zrównoważeniu wpływu działalności ludzkiej na środowisko.
Fot. sustainabledevelopment.un.org
Agenda 21 – najważniejsze zagadnienia
Jak już wspomniano, Agenda 21 to globalny program działania przyjęty podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 roku, mający na celu promowanie zrównoważonego rozwoju. Jest to odpowiedź na rosnące problemy środowiskowe, społeczne i ekonomiczne związane z dynamicznym rozwojem i eksploatacją zasobów naturalnych.
- Zagadnienia społeczne i ekonomiczne. Agenda 21 koncentruje się na ważnych kwestiach takich jak ubóstwo, zdrowie, osiedla ludzkie i zmiana konsumpcji. Podkreśla potrzebę integracji środowiskowej i rozwojowej w podejmowaniu decyzji na wszystkich poziomach administracji.
- Zarządzanie zasobami naturalnymi. Dokument zwraca uwagę na konieczność ochrony zasobów takich jak atmosfera, lądy, morza i bioróżnorodność. Podkreśla potrzebę zintegrowanego zarządzania i wykorzystywania zasobów wodnych oraz promuje bezpieczne obchodzenie się z odpadami i chemikaliami.
- Wzmocnienie roli społeczności. Agenda 21 zachęca do aktywnego uczestnictwa różnych grup społecznych, w tym kobiet, młodzieży, ludności tubylczej, organizacji pozarządowych, przemysłu i społeczności naukowej. Wskazuje na znaczenie lokalnych inicjatyw w realizacji zrównoważonego rozwoju.
- Środki realizacyjne. Dokument omawia mechanizmy finansowania zrównoważonego rozwoju, transfer technologii, edukację, szkolenia i współpracę międzynarodową. Podkreśla potrzebę integracji zrównoważonego rozwoju w politykę i planowanie na wszystkich poziomach zarządzania.
Podsumowując, Agenda 21 jest kompleksowym planem działania. Stawia także na promocję zrównoważonego rozwoju poprzez integrację środowiskową, ekonomiczną i społeczną. Realizacja Agendy wymaga szerokiej współpracy na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym.
Cele i wpływ na inicjatywy lokalne
Celami Agenda 21 są między innymi ochrona środowiska, promowanie odpowiedzialnego zarządzania zasobami naturalnymi, wsparcie dla ekonomicznego rozwoju oraz budowanie kapitałów społecznych w kontekście zrównoważonego rozwoju. Strategia ta zaleca, aby zarówno rządy, jak i organizacje lokalne wdrażały konkretne działania i programy w tych obszarach.
Program wyróżnia się szczególnym naciskiem na lokalne inicjatywy, które mają przekładać się na konkretne działania zrównoważone, znane jako “Lokalna Agenda 21” (LA21). Wiele rządów i władz lokalnych, zwłaszcza w Europie, zaangażowało się w te inicjatywy, realizując własne strategie zrównoważonego rozwoju.
Poza bezpośrednimi działaniami na rzecz ochrony środowiska, Agenda 21 zwraca uwagę także na potrzebę wsparcia ekonomicznego dla krajów rozwijających się, co ma pomóc im w osiągnięciu zrównoważonego wzrostu. Jednakże, krytycy wskazują, że dokument może być środkiem nacisków względem pewnych państw ze względu na jego koncentrację na globalnym ociepleniu, wzroście zaludnienia i zagrożeniu dla gatunków, co jest często bardziej znaczącym problemem krajów w trudnej sytuacji ekonomicznej.
Agenda 21 jest dynamicznie rozwijanym dokumentem, który został później wzmocniony i rozszerzony przez inne międzynarodowe inicjatywy takie jak Cele Zrównoważonego Rozwoju, ustanowione w Agendzie 2030. Dokument pozostaje globalnym, wielowymiarowym wyznacznikiem podejścia do zrównoważonego rozwoju, które angażuje różne poziomy zarządzania od międzynarodowego po lokalne, ze szczególnym uwzględnieniem partnerstwa i współpracy pomiędzy różnymi interesariuszami.
Czytaj dalej: