System gospodarowania odpadami w Polsce wymaga odpowiednich narzędzi, które zapewnią przejrzystość i skuteczność w zarządzaniu informacjami o produktach, opakowaniach oraz odpadach. Jednym z takich narzędzi jest baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO). To kompleksowy system mający na celu uszczelnienie gospodarki odpadami, eliminację szarej strefy i poprawę poziomu recyklingu w kraju.
Istota BDO
BDO to platforma, która integruje dane dotyczące produktów, opakowań i odpadów. Jej funkcjonowanie zostało zapoczątkowane w 2018 roku, a od 2020 roku wprowadzono moduły umożliwiające prowadzenie ewidencji odpadów oraz składanie sprawozdań w formie wyłącznie elektronicznej. Rejestracja w BDO jest obowiązkiem dla większości przedsiębiorstw prowadzących działalność generującą odpady lub wprowadzających produkty na rynek.
Głównym celem bazy jest umożliwienie organom kontroli, takim jak Inspekcja Ochrony Środowiska, bieżącego monitorowania działalności podmiotów oraz eliminacja nielegalnych praktyk, w tym niewłaściwego ewidencjonowania i przekazywania odpadów. Dzięki publicznemu dostępowi do rejestru, podmioty gospodarcze mogą weryfikować legalność działalności swoich kontrahentów.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Rejestr BDO i jego funkcje
Podstawowym elementem systemu jest rejestr BDO, który obejmuje podmioty zobowiązane do rejestracji na podstawie ustawy o odpadach. Rejestr prowadzą marszałkowie województw, a dostęp do niego jest publiczny. Podmioty wpisane do rejestru muszą przestrzegać obowiązku ewidencji i składania sprawozdań. Wpisowi podlegają przedsiębiorstwa wytwarzające odpady, wprowadzające produkty w opakowaniach, opony, oleje smarowe, baterie, akumulatory czy sprzęt elektryczny i elektroniczny.
Rejestracja odbywa się w formie elektronicznej poprzez specjalny formularz dostępny na stronie internetowej BDO. Z kolei zmiany danych w rejestrze oraz wnioski o wykreślenie należy również składać online, co przyczynia się do zwiększenia wygody i redukcji formalności.
Kto musi się zarejestrować w BDO?
Obowiązek rejestracji w BDO dotyczy szerokiego spektrum podmiotów. Są to między innymi:
- wytwórcy odpadów, w tym firmy jednoosobowe, takie jak gabinety lekarskie czy warsztaty rzemieślnicze;
- przedsiębiorcy wprowadzający na rynek produkty w opakowaniach, opony, oleje smarowe czy baterie;
- podmioty zajmujące się zbieraniem, transportem, przetwarzaniem lub recyklingiem odpadów.
Z kolei zwolnienie z rejestracji przysługuje m.in. osobom fizycznym wykorzystującym odpady na własne potrzeby, małym przedsiębiorstwom wytwarzającym odpady komunalne oraz firmom budowlanym, o ile ich odpady nie przekraczają określonych limitów.
Elektroniczna ewidencja i sprawozdawczość
Od 2021 roku ewidencja odpadów odbywa się wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem modułu BDO. Dokumentacja obejmuje karty przekazania i ewidencji odpadów, które zastąpiły tradycyjne, papierowe odpowiedniki. W przypadku awarii systemu dopuszcza się prowadzenie dokumentacji w formie papierowej, z obowiązkiem wprowadzenia danych do systemu w terminie 30 dni od zakończenia awarii.
Sprawozdania roczne dotyczące odpadów, produktów i opakowań również są składane wyłącznie w systemie BDO. W przypadku braku działalności w danym zakresie w danym roku możliwe jest złożenie tzw. sprawozdania zerowego, co zwalnia podmiot z konieczności szczegółowego raportowania.
Sankcje za brak rejestracji
Nieprzestrzeganie obowiązków związanych z BDO może prowadzić do surowych sankcji. Wśród kar administracyjnych przewidziane są grzywny od 5000 zł do 1 miliona złotych za prowadzenie działalności bez wymaganego wpisu. Dodatkowo brak ewidencji lub sprawozdawczości może skutkować nałożeniem grzywny sądowej, a w skrajnych przypadkach również karą aresztu.
Znaczenie BDO dla gospodarki odpadami
BDO odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu przejrzystości i legalności w obszarze gospodarowania odpadami. Elektroniczne narzędzia eliminują wiele problemów związanych z tradycyjnymi metodami dokumentacji, a stały dostęp do danych ułatwia kontrolę i analizę procesów. Dzięki temu możliwe jest lepsze planowanie działań recyklingowych oraz walka z szarą strefą w sektorze gospodarki odpadami.
BDO to innowacyjne narzędzie, które uporządkowało system gospodarowania odpadami w Polsce. Obowiązek rejestracji i ewidencji obejmuje szerokie grono przedsiębiorców, a brak przestrzegania tych przepisów wiąże się z wysokimi karami. Dzięki temu systemowi Polska zyskała skuteczny sposób na walkę z nielegalnymi praktykami oraz na poprawę efektywności recyklingu, co ma kluczowe znaczenie dla ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Czytaj dalej: