W ostatnich latach pojęcie „net zero” stało się jednym z bardziej rozpoznawalnych terminów w globalnych dyskusjach na temat zmiany klimatu. Pojawia się ono w raportach rządowych, planach korporacyjnych, a także w mediach. Jednak co dokładnie oznacza net zero i dlaczego jest to cel, który wszyscy starają się osiągnąć? Wyjaśnimy, czym jest zerowa emisja netto, dlaczego jest ona tak istotna, oraz jakie działania są konieczne, aby faktycznie zrealizować ten ambitny cel.
Co to jest net zero?
Net zero, czyli zerowa emisja netto, to stan, w którym emisje gazów cieplarnianych emitowanych do atmosfery są zrównoważone przez pochłanianie ich z powrotem przez środowisko naturalne lub technologie wychwytujące CO2. Innymi słowy, całkowita ilość gazów cieplarnianych w atmosferze pozostaje niezmieniona, ponieważ wszystkie emisje są kompensowane. W praktyce oznacza to, że choć nadal emitujemy pewne ilości gazów cieplarnianych, musimy zadbać o ich pochłanianie, aby bilans emisji wynosił zero.
Dążenie do net zero nie jest jedynie kwestią wyboru, ale globalnym zobowiązaniem wynikającym z porozumienia paryskiego z 2015 roku. Według tego porozumienia, aby uniknąć najgorszych skutków zmiany klimatu, globalne ocieplenie nie powinno przekroczyć 1,5°C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej. Aby to osiągnąć, do 2030 roku musimy zredukować emisje o 45%, a do 2050 roku osiągnąć zerową emisję netto.
Jakie działania prowadzą do osiągnięcia net zero?
Osiągnięcie net zero wymaga szeroko zakrojonych działań na wszystkich poziomach – zarówno państw, jak i firm czy społeczności. Istnieją dwa podstawowe sposoby na realizację tego celu: redukcja emisji oraz pochłanianie gazów cieplarnianych.
- Redukcja emisji – najbardziej bezpośrednią metodą jest ograniczenie ilości gazów cieplarnianych emitowanych do atmosfery. Można to osiągnąć poprzez transformację sektora energetycznego, zwiększenie efektywności energetycznej, rozwój odnawialnych źródeł energii oraz modernizację przemysłu. Przykłady działań obejmują zastępowanie paliw kopalnych energią z wiatru czy słońca oraz inwestowanie w technologie bardziej przyjazne środowisku.
- Pochłanianie gazów cieplarnianych – druga metoda polega na usuwaniu już istniejących gazów cieplarnianych z atmosfery. Można to robić poprzez naturalne pochłanianie CO2 przez lasy czy gleby, jak również poprzez rozwój technologii wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS).
Pozostała część artykułu pod materiałem wideo:
Dlaczego net zero jest tak ważne?
Net zero to cel kluczowy dla uniknięcia katastrofalnych skutków zmiany klimatu. Naukowcy są zgodni, że bez drastycznego ograniczenia emisji, globalne ocieplenie doprowadzi do poważnych zmian w środowisku naturalnym, takich jak wzrost poziomu mórz, susze, pożary czy gwałtowne zmiany pogodowe. Już teraz, średnia globalna temperatura jest o około 1,1°C wyższa niż przed epoką przemysłową, a emisje gazów cieplarnianych wciąż rosną. Aby powstrzymać ten trend, potrzebne są natychmiastowe i radykalne działania.
Zgodnie z analizą Narodów Zjednoczonych, obecne zobowiązania klimatyczne państw nie są wystarczające, aby osiągnąć cel ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5°C. Oznacza to, że zarówno rządy, jak i sektor prywatny muszą podjąć dodatkowe kroki, aby ich plany działania były zgodne z wymaganiami porozumienia paryskiego i prowadziły do faktycznego osiągnięcia net zero.
Wyzwania na drodze do net zero
Osiągnięcie net zero wymaga skoordynowanych działań na wielu poziomach i jest jednym z największych wyzwań naszych czasów. Problem ten dotyczy przede wszystkim sektora energetycznego, który odpowiada za około 75% globalnych emisji gazów cieplarnianych. Kluczowym krokiem jest przejście na odnawialne źródła energii, takie jak energia słoneczna czy wiatrowa, które pozwalają na znaczną redukcję emisji.
Jednak droga do net zero jest pełna wyzwań. Obejmuje to nie tylko zmiany w sektorze energetycznym, ale także zmiany w produkcji, transporcie, a nawet w codziennym stylu życia. W wielu krajach, zwłaszcza rozwijających się, trudno jest osiągnąć równowagę między potrzebą wzrostu gospodarczego a redukcją emisji. Dodatkowo nie wszystkie technologie potrzebne do osiągnięcia net zero, są jeszcze wystarczająco rozwinięte lub dostępne na masową skalę.
Globalne zobowiązania wobec net zero
Na szczęście coraz więcej krajów, firm i instytucji podejmuje zobowiązania w kierunku net zero. Obecnie ponad 140 państw, w tym największe gospodarki świata, takie jak Chiny, Stany Zjednoczone, Indie oraz Unia Europejska, zobowiązały się do osiągnięcia zerowej emisji netto. Stanowią one około 88% globalnych emisji. Oprócz tego, tysiące firm, miast i instytucji finansowych dołączyło do inicjatyw takich jak „Race to Zero”, zobowiązując się do podjęcia natychmiastowych działań w celu zmniejszenia emisji.
Jednak same deklaracje to za mało. Jak podkreśla Sekretarz Generalny ONZ António Guterres, kluczowe jest, aby zobowiązania były poparte realnymi działaniami, a nie jedynie działaniami PR-owymi. Aby tak się stało, konieczne są wyraźne standardy i mechanizmy kontrolne, które będą monitorować postępy w realizacji celów związanych z zerową emisją netto.
Net zero – podsumowanie
Net zero to ambitny, ale konieczny cel, który musi zostać osiągnięty, aby zapobiec najgorszym skutkom zmiany klimatu. Zerowa emisja netto oznacza nie tylko zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, ale także zwiększenie ich pochłaniania, tak aby bilans emisji wynosił zero. Aby to osiągnąć, niezbędne są globalne działania, od transformacji energetycznej po wdrażanie nowych technologii. Każdy z nas, od rządów i korporacji po jednostki indywidualne, ma rolę do odegrania w tej transformacji. Jedynie wspólne działania na rzecz net zero mogą zapewnić przyszłość dla naszej planety.
Czytaj dalej: