Na początku kwietnia 2025 roku Komitet Monitorujący programu Interreg Polska – Słowacja zatwierdził finansowanie dla dziesięciu projektów, które mają wzmocnić odporność polsko-słowackiego pogranicza na skutki zmian klimatycznych oraz chronić jego unikalną przyrodę. Łączna kwota wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) wyniosła 5,86 mln euro, z czego 4,56 mln euro trafi na działania z obszaru klimatu, a 1,3 mln euro zostanie przeznaczone na ochronę bioróżnorodności.
Dofinansowanie to stanowi ważny krok w kierunku realizacji wspólnej polityki klimatyczno-środowiskowej obu krajów w ramach współpracy transgranicznej. Projekty te odpowiadają na wyzwania, które – w kontekście intensyfikacji zjawisk ekstremalnych oraz presji na ekosystemy – zyskują na znaczeniu z roku na rok.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Realne wsparcie dla służb ratowniczych i mieszkańców
W ramach projektów klimatycznych planowane są zarówno działania „miękkie” – takie jak szkolenia, kampanie edukacyjne i opracowanie procedur reagowania – jak i inwestycje infrastrukturalne. Kluczowe jest wzmocnienie gotowości do reagowania na kryzysy klimatyczne. Jak zapowiedział wiceminister Konrad Wojnarowski, blisko 200 jednostek służb ratowniczych zostanie doposażonych w sprzęt umożliwiający skuteczne prowadzenie akcji ratunkowych oraz usuwanie skutków katastrof.
Dodatkowo, ratownicy zyskają dostęp do nowoczesnych szkoleń, co pozwoli nie tylko na szybszą reakcję, ale również na efektywną współpracę transgraniczną. Te działania mają zapewnić większe bezpieczeństwo mieszkańcom regionu oraz odwiedzającym go turystom.
Bioróżnorodność pod specjalną ochroną
Obszar bioróżnorodności otrzymał wsparcie w wysokości 1,3 mln euro, które trafi na realizację dwóch projektów skoncentrowanych na zachowaniu unikatowych ekosystemów górskich oraz przeciwdziałaniu ich fragmentacji.
Jednym z takich projektów jest „Chronimy wSPólne ENdemity (SPEN)”, którego liderem jest Technická univerzita vo Zvolene, a partnerami m.in. Tatrzański Park Narodowy, Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem oraz zarządy parków narodowych po stronie słowackiej. Projekt ten zakłada ochronę wspólnych siedlisk i gatunków endemiczych dla Tatr, rozwój zielonej infrastruktury oraz edukację ekologiczną społeczności lokalnych i odwiedzających. Całkowita kwota dofinansowania wynosi 703 862,11 EUR.
Drugi projekt – „Korytarze ekologiczne na pograniczu polsko-słowackim” – otrzymał 598 453,62 EUR. Celem jest identyfikacja, odtworzenie i zabezpieczenie korytarzy ekologicznych łączących obszary cenne przyrodniczo. Inicjatywę realizują m.in. Stowarzyszenie Pro Carpathia, Województwo Podkarpackie oraz słowackie Machaon International. Dzięki projektowi możliwe będzie zachowanie ciągłości siedlisk dla migrujących zwierząt i zapewnienie ich trwałości w warunkach postępujących zmian środowiskowych.
Interreg Polska – Słowacja: sprawdzony mechanizm współpracy
Program Interreg Polska – Słowacja nieprzerwanie od lat wspiera rozwój i integrację terenów przygranicznych obu krajów. Na lata 2021–2027 przewidziano 124 mln euro z EFRR na projekty z zakresu:
- ochrony klimatu i bioróżnorodności,
- rozwoju turystyki i dziedzictwa kulturowego,
- infrastruktury drogowej,
- współpracy instytucji i mieszkańców.
Do tej pory podpisano 44 umowy o dofinansowanie na łączną kwotę blisko 84 mln euro, a liczba przeprowadzonych konkursów sięgnęła 14.
Program stawia na partnerstwo i lokalne zaangażowanie, dlatego każdy projekt realizowany w jego ramach powstaje dzięki bliskiej współpracy samorządów, instytucji naukowych, służb ratowniczych, organizacji pozarządowych i społeczności lokalnych.
Nowa jakość transgranicznej ochrony środowiska
Zatwierdzone projekty dowodzą, że współpraca międzyregionalna może przekładać się na konkretne rezultaty: lepsze przygotowanie na zmiany klimatu, wyższy poziom bezpieczeństwa mieszkańców oraz skuteczniejszą ochronę przyrody. Dzięki dofinansowaniu z Interreg Polska – Słowacja, pogranicze staje się nie tylko bardziej zintegrowane, ale także odporniejsze na przyszłe wyzwania. Działania te mogą stanowić modelowy przykład tego, jak polityka spójności Unii Europejskiej przyczynia się do zrównoważonego rozwoju obszarów o szczególnym znaczeniu ekologicznym i społecznym. W dobie globalnych wyzwań klimatycznych, właśnie takie lokalne, zintegrowane działania mają szansę przynieść realną i długofalową zmianę.
Czytaj dalej: