W dniu 26 września 2024 roku Komisja Europejska ogłosiła wszczęcie postępowania naruszeniowego wobec 17 państw członkowskich Unii Europejskiej, które nie dokonały transpozycji przepisów dyrektywy o raportowaniu dotyczącym zrównoważonego rozwoju korporacyjnego (CSRD) do prawa krajowego.
Nowe przepisy, mające na celu znaczną rozbudowę ram raportowania w zakresie ESG są istotnym elementem dążeń Unii Europejskiej do harmonizacji sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Trudności ze stosowaniem dyrektywy CSRD
Dyrektywa CSRD jest “następcą” poprzednich regulacji dotyczących raportowania niefinansowego (NFRD) i stanowi znaczną aktualizację zasad obowiązujących firmy w zakresie ujawniania informacji ESG. Jej celem jest nie tylko rozszerzenie zakresu raportowania, ale także pogłębienie poziomu szczegółowości przekazywanych informacji, obejmujących m.in. wpływ firm na środowisko, prawa człowieka oraz standardy społeczne. Dyrektywa rozszerza liczbę podmiotów zobowiązanych do sprawozdawczości — z ok. 12 tysięcy do ponad 50 tysięcy firm.
CSRD wprowadza stopniowe wdrażanie wymogów raportowych. Od początku 2024 roku dotyczą one dużych przedsiębiorstw o publicznym zainteresowaniu zatrudniających ponad 500 osób, z obowiązkiem wydania pierwszych raportów w 2025 roku. W kolejnym roku obowiązek ten obejmie firmy zatrudniające powyżej 250 pracowników lub posiadające przychody powyżej 40 milionów euro, a rok później — notowane małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP).
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Problem z transpozycją przepisów do prawa krajowego
Termin transpozycji przepisów CSRD do prawa krajowego upłynął 6 lipca 2024 roku, jednakże 17 państw członkowskich, w tym Polska, Niemcy, Hiszpania czy Austria, nie dostarczyło Komisji Europejskiej informacji o pełnym wdrożeniu przepisów. W odpowiedzi KE wystosowała oficjalne zawiadomienia, otwierając procedurę naruszeniową. Procedura ta jest pierwszym etapem w formalnym procesie egzekwowania prawa UE i może zakończyć się nałożeniem kar finansowych przez Trybunał Sprawiedliwości UE.
Znaczenie harmonizacji raportowania ESG
Brak transpozycji przepisów CSRD do prawa krajowego może poważnie wpłynąć na możliwość harmonizacji raportowania w całej UE. Jak zauważa Komisja Europejska, bez wdrożenia tych nowych regulacji inwestorzy nie będą mieli dostępu do jednolitych danych na temat wyników z zakresu zrównoważonego rozwoju poszczególnych firm. Brak porównywalności może osłabić konkurencyjność firm, a także utrudnić inwestorom podejmowanie decyzji na podstawie kryteriów ESG.
Wprowadzenie nowych standardów Europejskich Standardów Raportowania Zrównoważonego (ESRS), przyjętych w lipcu 2023 roku, stanowi istotny krok w kierunku zapewnienia porównywalności raportów dotyczących zrównoważonego rozwoju w całej UE. Przepisy te obejmują szczegółowe wymogi dotyczące ujawniania informacji o ryzykach, szansach oraz wpływach związanych z ESG.
Kolejne kroki w procedurze naruszeniowej
Wszczęcie postępowania naruszeniowego przez KE jest pierwszym etapem formalnej procedury przewidzianej traktatami unijnymi. Państwa członkowskie mają dwa miesiące na odpowiedź i dostosowanie krajowego prawa do wymogów dyrektywy. W przypadku braku odpowiednich działań Komisja może wystosować uzasadnioną opinię, a w dalszej kolejności skierować sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W skrajnych przypadkach możliwe jest nałożenie kar finansowych na państwa, które nie dostosują się do unijnego prawa.
Wpływ na firmy i rynek
Choć postępowanie naruszeniowe jest skierowane przede wszystkim do państw członkowskich, jego wynik może mieć dalekosiężne skutki dla firm. Brak terminowej transpozycji może opóźnić wdrożenie wymogów raportowych w poszczególnych krajach, co z kolei może prowadzić do powstania nierówności w zakresie obowiązków sprawozdawczych między firmami z różnych krajów. Firmy powinny monitorować rozwój sytuacji, szczególnie że niektóre państwa członkowskie mogą zdecydować się na wprowadzenie bardziej rygorystycznych wymogów niż te określone w dyrektywie.
Znaczenie zintegrowanej sprawozdawczości dla rozwoju zrównoważonego
Wprowadzenie CSRD stanowi element szerszej strategii Unii Europejskiej na rzecz zbudowania gospodarki niskoemisyjnej i zrównoważonej. Harmonizacja raportowania ESG ma kluczowe znaczenie nie tylko dla inwestorów, ale także dla konsumentów i innych interesariuszy, którzy oczekują transparentności działań firm w obszarze zrównoważonego rozwoju. Ujednolicenie wymogów raportowych pozwala na lepsze zrozumienie, w jaki sposób firmy przyczyniają się do realizacji celów klimatycznych i środowiskowych.
Decyzja Komisji Europejskiej o wszczęciu postępowania naruszeniowego wobec państw członkowskich, które nie wdrożyły przepisów CSRD, jest istotnym krokiem w dążeniu do harmonizacji sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju w całej Unii Europejskiej. Przejrzystość i porównywalność informacji ESG są niezbędne do podejmowania świadomych decyzji inwestycyjnych, a także do budowania zaufania konsumentów i innych interesariuszy. Firmy powinny bacznie śledzić rozwój sytuacji, aby przygotować się na nowe wymogi i odpowiednio dostosować swoje procesy raportowe.
Czytaj dalej: