5 czerwca na całym świecie obchodzono Światowy Dzień Środowiska – inicjatywę ONZ przypominającą o globalnych wyzwaniach ekologicznych. Tegoroczne hasło przewodnie – „Natura nie marnuje swoich zasobów — zróbmy to samo z plastikiem” – skupiło uwagę międzynarodowej opinii publicznej na narastającym problemie zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi. W Polsce ważnym punktem obchodów była warszawska konferencja „Zamykamy obieg, otwieramy przyszłość”, zorganizowana przez UNEP/GRID-Warszawa.
Warszawa centrum dyskusji o przyszłości bez plastiku
Konferencja zgromadziła przedstawicieli administracji publicznej, środowiska naukowego, biznesu oraz organizacji społecznych, którzy wspólnie zastanawiali się nad tym, jak skutecznie przeciwdziałać kryzysowi plastikowemu. Przemawiająca na otwarciu wydarzenia Maria Andrzejewska, dyrektor generalna UNEP/GRID-Warszawa, podkreśliła, że klucz do sukcesu tkwi w podejściu systemowym, obejmującym cały cykl życia plastiku – od projektowania, przez użytkowanie, aż po recykling i ponowne wykorzystanie.
– Nie wystarczy już unikać szkód – musimy aktywnie tworzyć lepsze, bardziej opłacalne rozwiązania – zaznaczyła Andrzejewska, apelując o odejście od jednorazowości na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym.
Plastik jako zagrożenie globalne – problem i rozwiązania
Plastik, który kiedyś uchodził za cud technologii, dziś stanowi jedno z największych zagrożeń środowiskowych. Jego obecność wykrywa się nie tylko w oceanach i glebach, ale także w organizmach ludzi i zwierząt. Produkowany głównie z paliw kopalnych, odpowiada za znaczne emisje gazów cieplarnianych, a jego fragmenty – mikroplastiki – zakłócają procesy biologiczne w ekosystemach.
Eksperci przypominają, że recykling, choć ważny, nie jest wystarczającym rozwiązaniem. Zaledwie 9% tworzyw sztucznych jest przetwarzanych, co oznacza, że większość z nich trafia na wysypiska, do oceanów lub spala się je, zwiększając emisje. W związku z tym coraz większą wagę przykłada się do modeli biznesowych i technologii, które pozwalają projektować produkty z myślą o ich dalszym obiegu.
Szansa na globalny przełom – traktat ONZ coraz bliżej
Podczas warszawskiego wydarzenia szczególną uwagę poświęcono międzynarodowym negocjacjom w sprawie pierwszego globalnego traktatu ONZ dotyczącego plastiku. Dokument, nad którym prace trwają od 2022 roku, ma na celu zakończenie zanieczyszczenia plastikiem w skali światowej. Przełomowa sesja negocjacyjna (INC-5.2) odbędzie się już w sierpniu w Genewie i może zadecydować o przyszłości tego ambitnego projektu.
W specjalnym wystąpieniu z okazji Światowego Dnia Środowiska Sekretarz Generalny ONZ António Guterres wezwał państwa do mobilizacji: – Zanieczyszczenie plastikiem dusi naszą planetę. Przyszedł czas na decyzje. Wzywam negocjatorów, aby znaleźli wspólny język i doprowadzili do przyjęcia globalnego traktatu, którego potrzebuje nasz świat.
Polityka środowiskowa w praktyce – głos Polski
Polski głos w tym dialogu wybrzmiał również za sprawą wystąpienia Ignacego Niemczyckiego, ministra w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Podkreślił on, że ekologiczne regulacje powinny być komunikowane w sposób zrozumiały i transparentny, a także projektowane tak, by nie generowały nadmiernych obciążeń dla przedsiębiorców. Zaznaczył również, że zmiany środowiskowe mogą być okazją do budowy nowoczesnych, konkurencyjnych gospodarek – szczególnie w Europie.
– Zamykanie obiegu to nie tylko obowiązek wobec środowiska. To także ogromna szansa gospodarcza – przekonywał Niemczycki, wskazując m.in. na uproszczenia w przepisach CSRD jako krok w dobrym kierunku.
Każdy ma rolę do odegrania – przyszłość w naszych rękach
UNEP/GRID-Warszawa, które zorganizowało wydarzenie, od ponad 30 lat działa na rzecz ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju. Jest częścią globalnej sieci GRID i partnerem wielu samorządów oraz firm wdrażających strategie odpowiedzialnego biznesu.
Tegoroczne obchody Światowego Dnia Środowiska pokazały, że zmiany są możliwe, o ile zostaną podjęte wspólnym wysiłkiem. Od decyzji rządów i organizacji międzynarodowych, przez działania biznesu, aż po codzienne wybory konsumentów – każdy z tych elementów może przyczynić się do tego, by plastik przestał być problemem, a stał się zasobem wykorzystywanym odpowiedzialnie.
– Każdy zamknięty obieg to otwarta droga do przyszłości – podsumowali organizatorzy.
Czytaj dalej: