W ostatnim raporcie Komisji Europejskiej „State of the Energy Union 2024” UE potwierdza swoje znaczące postępy w walce z emisjami gazów cieplarnianych, równocześnie wskazując na wyzwania, przed którymi stoi, aby osiągnąć jeszcze bardziej ambitne cele klimatyczne do 2030 roku.
W 2024 roku, emisja gazów cieplarnianych w UE spadła o 32,55% w porównaniu do poziomu z 1990 roku, a jednocześnie gospodarka Unii wzrosła o imponujące 67%. Ten wynik jest dowodem na sukces Unii w oddzieleniu wzrostu gospodarczego od emisji gazów cieplarnianych. Jednakże, mimo tych postępów, nadal pozostaje wiele do zrobienia, aby sprostać wyzwaniom związanym z klimatem i energetyką.
Transformacja energetyczna w UE
Transformacja energetyczna w UE nabiera tempa, a rok 2024 przyniósł kilka kluczowych osiągnięć. Pierwszą z nich jest znaczący wzrost udziału energii odnawialnej w miksie energetycznym. W pierwszej połowie 2024 roku, 50% energii elektrycznej w UE pochodziło z odnawialnych źródeł energii, co stanowi historyczny rekord. UE zainwestowała w nowe moce wytwórcze, instalując 56 GW energii słonecznej i 16 GW energii wiatrowej. To przełomowe kroki, które w dłuższej perspektywie mają umożliwić pełną dekarbonizację sektora energetycznego.
Równocześnie Unia zredukowała zależność od importu gazu z Rosji, który w 2021 roku stanowił 45% importu gazu, a w 2024 roku spadł do zaledwie 18%. Zmniejszenie tej zależności stanowi jeden z filarów strategii REPowerEU, której celem jest pełne wyeliminowanie rosyjskich paliw kopalnych z europejskiego rynku energetycznego. W wyniku wdrożonych działań, popyt na gaz w UE zmniejszył się o 18%, co przekłada się na oszczędność 138 miliardów m3 gazu między sierpniem 2022 a majem 2024 roku.
Ambitne cele na 2030 rok
Choć dotychczasowe wyniki są imponujące, przed UE stoi wiele wyzwań związanych z osiągnięciem celów na 2030 rok, które zakładają redukcję emisji o 55% w stosunku do poziomu z 1990 roku. Aby to osiągnąć, konieczne jest dalsze zwiększenie efektywności energetycznej oraz dalsza rozbudowa odnawialnych źródeł energii. Z raportu wynika, że niektóre kraje członkowskie mogą nie spełnić zakładanych celów, jeśli nie podejmą dodatkowych działań. Co więcej, Komisja Europejska zwraca uwagę na potrzebę większej koordynacji na poziomie krajowym i unijnym, aby w pełni zrealizować plany klimatyczne.
Jednym z kluczowych wyzwań jest również poprawa efektywności energetycznej w sektorze budownictwa i transportu. Transformacja tych sektorów jest kluczowa dla osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku. Mimo pewnych postępów, konieczne jest przyspieszenie działań, zwłaszcza w zakresie elektryfikacji systemów grzewczych oraz modernizacji budynków. W tym kontekście istotne będą również inwestycje w technologie, takie jak pompy ciepła i biometan.
Zmniejszenie emisji i bezpieczeństwo energetyczne
Osiągnięcie redukcji emisji o 32,55% w porównaniu do 1990 roku to ogromny sukces, który jednocześnie pokazuje, że UE jest na dobrej drodze do realizacji swojego celu, jakim jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku. Ważnym elementem tej strategii jest Europejski System Handlu Emisjami (ETS), który w 2023 roku pozwolił na zmniejszenie emisji o 15,5% w stosunku do 2022 roku, osiągając poziom o 47% niższy niż w 2005 roku. ETS, obejmujący m.in. sektor transportu morskiego, jest jednym z kluczowych narzędzi w walce o dekarbonizację przemysłu.
Jednakże, wraz z sukcesami w redukcji emisji, Unia musi mierzyć się z nowymi wyzwaniami związanymi z bezpieczeństwem energetycznym. Choć ceny energii elektrycznej i gazu spadły w porównaniu do szczytowych poziomów z 2022 roku, nadal pozostają one wyższe niż przed kryzysem, co stanowi wyzwanie dla konkurencyjności europejskiego przemysłu i dla gospodarstw domowych.
Innowacje technologiczne i przyszłe wyzwania
Kluczową rolę w dalszej redukcji emisji będą odgrywały innowacje technologiczne. Komisja Europejska zainwestowała znaczne środki w rozwój czystych technologii, takich jak wodór, baterie i małe reaktory modułowe. Technologie te mają potencjał, aby odegrać kluczową rolę w dekarbonizacji trudnych do redukcji sektorów przemysłowych i transportowych. W 2024 roku UE uruchomiła Europejski Bank Wodorowy, który ma na celu wsparcie rozwoju projektów związanych z zielonym wodorem.
W kontekście wyzwań związanych z rozwojem technologii i przemysłu czystej energii, UE musi zmierzyć się z rosnącą konkurencją ze strony USA i Chin. Aby zachować swoją konkurencyjność, Komisja Europejska wprowadziła m.in. Net-Zero Industry Act, który ma na celu wsparcie europejskich producentów technologii o zerowej emisji netto oraz zmniejszenie zależności od importu kluczowych surowców.
Podsumowanie
Raport „State of the Energy Union 2024” wskazuje, że Unia Europejska poczyniła znaczące postępy w walce z emisjami gazów cieplarnianych, co jest kluczowym elementem strategii na rzecz neutralności klimatycznej. Osiągnięcie redukcji emisji o 32,55% to krok milowy, który pokazuje, że możliwe jest oddzielenie wzrostu gospodarczego od emisji. Niemniej jednak, aby osiągnąć cele na 2030 rok i zapewnić pełną dekarbonizację do 2050 roku, UE musi nadal intensyfikować swoje działania w zakresie efektywności energetycznej, odnawialnych źródeł energii oraz innowacji technologicznych.
Czytaj dalej: