Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) stanowi kluczowy element ekologicznej polityki energetycznej Unii Europejskiej. Ma na celu poprawę efektywności energetycznej budynków, co przekłada się na zmniejszenie zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych. Przyjrzyjmy się głównym aspektom i skutkom tej dyrektywy.
Wymagania minimalne i stanowisko UE
Dyrektywa przekształcona w 2024 r. stanowi kontynuację wcześniejszych przepisów dotyczących efektywności energetycznej budynków, wprowadzanych stopniowo od 2002 r. na poziomie unijnym oraz krajowym.
Od 2021 roku wszystkie nowe budynki w UE muszą spełniać standardy niemal zerowego zużycia energii (NZEB). Wprowadzono również wymogi dotyczące minimalnej wydajności energetycznej dla istniejących budynków poddawanych ważnym renowacjom oraz dla wymiany lub modernizacji elementów budowlanych, takich jak systemy grzewcze i chłodnicze, dachy czy ściany. Również Polska podwyższa wymagania minimalne dotyczące charakterystyki energetycznej, które będą miały zastosowanie od 2028 roku dla nowych budynków publicznych, a od 2030 roku dla wszystkich nowych budynków.
Pozostała część artykułu pod materiałem wideo:
Kluczowe fakty na temat energii i budynków w UE
Aż 85% budynków w UE zostało zbudowanych przed 2000 r., a spośród nich 75% ma słabą charakterystykę energetyczną. Działania w zakresie efektywności energetycznej budynków mają zatem kluczowe znaczenie dla oszczędzania energii i osiągnięcia zerowej emisji i całkowicie zdekarbonizowanych zasobów budowlanych do 2050 r. Fakty te pochodzą z bilansów energetycznych Eurostatu i wykazu gazów cieplarnianych EOG na rok 2023.
Komisja Europejska
- około 40% energii zużywanej w UE jest wykorzystywane w budynkach
- ponad 1/3 emisji gazów cieplarnianych związanych z energią w UE pochodzi z budynków
- około 80% energii wykorzystywanej w domach w UE przypada na ogrzewanie, chłodzenie i podgrzewanie wody
Rozwiązania wynikające z dyrektywy EPBD
Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) wprowadza szereg rozwiązań mających na celu poprawę efektywności energetycznej budynków w Unii Europejskiej. Oto niektóre z nich.
- Ocena i certyfikacja energetyczna. Wprowadzono obowiązek wydawania świadectw charakterystyki energetycznej przy sprzedaży lub wynajmie budynków. Systemy ogrzewania i klimatyzacji podlegają regularnym inspekcjom w celu oceny ich efektywności energetycznej.
- Systematyczne przeglądy instalacji. Dyrektywa wymaga przeprowadzania regularnych przeglądów instalacji grzewczych i klimatyzacyjnych, aby zapewnić ich optymalną pracę i minimalizację zużycia energii.
- Standardy dla nowych budynków. Wszystkie nowe budynki muszą spełniać wysokie standardy efektywności energetycznej. Dyrektywa nakłada także obowiązek, aby od 2021 roku wszystkie nowo budowane budynki były “budynkami o niemal zerowym zużyciu energii” (nZEB).
- Renowacje istniejących budynków. Dyrektywa promuje głębokie remonty istniejących budynków, aby zwiększyć ich efektywność energetyczną. Wymaga to systematycznego podejścia do modernizacji starszych budowli, co obejmuje zarówno ich izolację, jak i systemy grzewcze czy wentylacyjne.
- Integracja odnawialnych źródeł energii. Promowanie użycia odnawialnych źródeł energii w budynkach, zarówno w nowych, jak i modernizowanych, aby zmniejszyć ich zależność od tradycyjnych źródeł energii i wpływ na środowisko.
- Inteligentne systemy pomiarowe. Zachęta do instalacji inteligentnych systemów pomiarowych i automatyki budynkowej, które umożliwiają lepsze monitorowanie i zarządzanie zużyciem energii.
Dyrektywa EPBD ma kluczowe znaczenie w dążeniu UE do zwiększenia efektywności energetycznej i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Jej pełne wdrożenie ma potencjalnie przynieść znaczne oszczędności energetyczne oraz poprawę komfortu życia mieszkańców.
Poprawa wykorzystania energii słonecznej
Dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie do optymalizacji wykorzystania energii słonecznej w nowych budynkach. Od 2026 roku na nowych budynkach publicznych i niemieszkalnych o powierzchni użytkowej powyżej 250 m² będzie obowiązywało montowanie instalacji fotowoltaicznych, a od 2030 roku będą one standardem także w nowych budynkach mieszkalnych.
Klasy energetyczne i plany renowacji wg EPBD
Dyrektywa ustanawia klasyfikację energetyczną budynków i wymaga planowania renowacji najsłabszych energetycznie budynków. Do 2033 roku planowane jest poddanie renowacji 26% budynków z najniższą efektywnością energetyczną.
- Od 2029 roku montaż samodzielnych kotłów gazowych będzie realizowany zgodnie z obecnymi zasadami – brak zakazu.
- Od 2030 roku w nowych budynkach oraz tych po kompleksowej termomodernizacji (spełniających standard budynku “zeroenergetycznego”), kotły gazowe nadal będą mogły być instalowane, jednakże będą musiały być połączone z OZE, na przykład poprzez układ hybrydowy z pompą ciepła, kolektorami słonecznymi, czy też panelami fotowoltaicznymi.
- W istniejących budynkach po 2030 roku, wymiana oraz naprawa urządzeń będą mogły odbywać się bez ograniczeń, tak jak obecnie, o ile budynek nie przeszedł głębokiej termomodernizacji.
- W ramach dyrektywy EPBD po 2030 roku nie będzie obowiązywać żaden nakaz dotyczący demontażu funkcjonujących kotłów gazowych, z wyjątkiem budynków po pełnej termomodernizacji, zgodnie z pkt 2.
- Kotły gazowe, które w przyszłości będą zasilane gazami odnawialnymi (takimi jak biometan, wodór itp.), nie będą podlegały żadnym ograniczeniom także po 2030 roku.
Kotły gazowe i odnawialne źródła energii
Kotły gazowe będą stopniowo wycofywane, z wyjątkiem systemów hybrydowych współpracujących z odnawialnymi źródłami energii. Od 2030 roku w nowych budynkach oraz w budynkach po pełnej termomodernizacji możliwa będzie ich instalacja w połączeniu z technologiami takimi jak pompy ciepła czy kolektory słoneczne.
Dyrektywa EPBD ma na celu przekształcenie sektora budowlanego w kierunku większej efektywności energetycznej i redukcji emisji. Jest to odpowiedź na wyzwania związane ze zmianami klimatycznymi oraz potrzebą ograniczenia zużycia energii. Poprzez zaostrzenie wymogów, wprowadzenie regularnych inspekcji i promowanie odnawialnych źródeł energii, dyrektywa EPBD skłania do głębszej modernizacji budynków i promuje ekologiczne rozwiązania w budownictwie.
Czytaj dalej: