Wraz z wejściem w życie nowych regulacji prawnych związanych z ESG, przedsiębiorstwa działające na terenie Unii Europejskiej staną przed koniecznością dostosowania się do nowych wymogów raportowania niefinansowego. Nowa dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), która w 2024 roku zastąpi dotychczasową NFRD, zmienia podejście do raportowania, wprowadzając bardziej szczegółowe zasady i obejmując większą liczbę podmiotów.
Czym jest ESG?
ESG, czyli środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny, to trzy filary, na których opiera się koncepcja zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw. Niefinansowe raportowanie ESG to proces ujawniania informacji, które dotyczą wpływu działalności firmy na te trzy obszary. Jest to odpowiedź na rosnącą potrzebę bardziej transparentnego zarządzania przedsiębiorstwami, które nie tylko skupiają się na zyskach finansowych, ale również na odpowiedzialności społecznej i środowiskowej.
Pozostała część artykułu pod materiałem wideo:
Filary ESG
Środowisko – obejmuje działania związane z zarządzaniem zasobami naturalnymi, emisją gazów cieplarnianych, a także z inicjatywami zmniejszającymi negatywny wpływ działalności na zmiany klimatyczne.
Społeczeństwo – odnosi się do wpływu przedsiębiorstwa na pracowników, klientów oraz lokalne społeczności. Ważne aspekty to przestrzeganie praw człowieka, równości w zatrudnieniu, a także polityki antydyskryminacyjne.
Ład korporacyjny – dotyczy struktur zarządzania firmą, w tym jej przejrzystości finansowej, procedur przeciwdziałania korupcji oraz ochrony danych osobowych.
Dyrektywa NFRD i jej następca – CSRD
W 2018 roku w Polsce wprowadzono obowiązek raportowania niefinansowego na podstawie znowelizowanej ustawy o rachunkowości, która implementowała unijną dyrektywę NFRD (Non-Financial Reporting Directive). Na mocy tych przepisów, wybrane przedsiębiorstwa zobligowane były do przedstawienia raportów dotyczących m.in. wpływu na środowisko, społeczeństwo oraz przeciwdziałania korupcji. Obowiązek ten dotyczył głównie dużych podmiotów, takich jak spółki giełdowe, banki czy ubezpieczyciele.
Jednak zmieniające się globalne standardy raportowania i potrzeba ujednolicenia wymogów spowodowały, że dyrektywa NFRD przestała spełniać oczekiwania interesariuszy. W odpowiedzi na te potrzeby Unia Europejska wprowadziła dyrektywę CSRD, której celem jest m.in. zwiększenie liczby podmiotów zobligowanych do raportowania oraz wprowadzenie bardziej szczegółowych standardów sprawozdawczości.
Kluczowe zmiany wprowadzone przez CSRD
Dyrektywa CSRD wprowadza kilka istotnych zmian w porównaniu do NFRD.
- Rozszerzony zakres podmiotów zobligowanych do raportowania – oprócz dużych przedsiębiorstw, obowiązek ten obejmie również średnie i małe przedsiębiorstwa notowane na rynkach regulowanych Unii Europejskiej, z wyłączeniem mikroprzedsiębiorstw.
- Standardy raportowania – raporty będą musiały być sporządzane według jednolitych standardów ESRS (European Sustainability Reporting Standards), co umożliwi lepszą porównywalność danych między przedsiębiorstwami.
- Dwukierunkowa istotność – przedsiębiorstwa będą zobowiązane do badania wpływu swojej działalności na otoczenie oraz wpływu czynników ESG na działalność przedsiębiorstwa (tzw. zasada dwukierunkowej istotności).
- Obowiązek audytu – raporty będą musiały zostać zweryfikowane przez niezależnych audytorów, co dodatkowo podniesie ich wiarygodność.
Kogo dotyczy obowiązek raportowania?
Obowiązek raportowania ESG będzie wprowadzany stopniowo, począwszy od największych podmiotów, a kończąc na średnich i małych przedsiębiorstwach. W 2025 roku raporty za rok obrotowy 2024 będą musiały przedstawić największe podmioty zainteresowania publicznego, takie jak banki czy spółki giełdowe. W 2026 roku obowiązek ten obejmie również duże przedsiębiorstwa, które do tej pory nie podlegały przepisom NFRD, a w kolejnych latach małe i średnie przedsiębiorstwa notowane na rynkach regulowanych.
Kryteria dla dużych przedsiębiorstw
Zgodnie z dyrektywą CSRD, za duże przedsiębiorstwo uważa się podmiot, który spełnia co najmniej dwa z trzech kryteriów:
- średnia liczba zatrudnionych: 250 osób;
- przychody netto ze sprzedaży: 40 mln EUR;
- suma bilansowa: 20 mln EUR.
Jakie informacje należy ujawniać?
Nowe przepisy nakładają na przedsiębiorstwa obowiązek ujawnienia szerokiego zakresu danych dotyczących ESG. Raport musi zawierać cztery podstawowe sekcje.
- Informacje ogólne – opis modelu biznesowego, struktury organizacyjnej oraz strategii firmy.
- Zagadnienia środowiskowe – informacje o emisji gazów cieplarnianych, zużyciu zasobów naturalnych, zarządzaniu odpadami i innych działaniach prośrodowiskowych.
- Zagadnienia społeczne – raportowanie polityk dotyczących pracowników, praw człowieka oraz społecznej odpowiedzialności biznesu.
- Ład korporacyjny – informacje na temat zarządzania, procedur przeciwdziałania korupcji, przejrzystości działań i innych aspektów związanych z zarządzaniem przedsiębiorstwem.
Pośrednie skutki dla mniejszych podmiotów
Chociaż obowiązek raportowania ESG nie obejmie bezpośrednio wszystkich firm, to pośrednie skutki nowych regulacji mogą dotknąć także mniejsze podmioty, które znajdują się w łańcuchu dostaw większych organizacji objętych wymogami dyrektywy CSRD. W związku z tym większe przedsiębiorstwa mogą wymagać od swoich kontrahentów i dostawców dostarczania danych niefinansowych, które będą niezbędne do sporządzenia ich własnych raportów.
Sankcje za brak raportowania
Dyrektywa CSRD przewiduje wprowadzenie sankcji za niedopełnienie obowiązków raportowych. Obejmują one kary finansowe oraz sankcje administracyjne, które będą różnić się w zależności od wielkości przedsiębiorstwa oraz stopnia naruszenia przepisów. Na przykład w Niemczech, gdzie obowiązują już przepisy dotyczące należytej staranności w łańcuchu dostaw, kary mogą sięgać nawet 2% rocznego obrotu światowego dla największych przedsiębiorstw.
Raportowanie niefinansowe – wnioski
Zmiany wprowadzone przez dyrektywę CSRD stanowią krok w kierunku większej transparentności i odpowiedzialności przedsiębiorstw wobec społeczeństwa i środowiska. Przedsiębiorstwa muszą przygotować się na bardziej szczegółowe wymogi sprawozdawcze oraz na konieczność weryfikacji tych danych przez audytorów. Pomimo początkowych kosztów związanych z wdrożeniem nowych procedur, długoterminowe korzyści wynikające z budowania wizerunku odpowiedzialnej firmy mogą przewyższyć te nakłady.
Raportowanie niefinansowe w ramach ESG nie jest już jedynie kwestią prestiżu, ale staje się obowiązkiem, który będzie miał realny wpływ na funkcjonowanie firm na rynku europejskim.
Czytaj dalej: