Carbon leakage (ucieczka emisji CO2) to zjawisko, w którym firmy przenoszą swoją produkcję z krajów o surowych regulacjach dotyczących emisji gazów cieplarnianych do krajów o mniej rygorystycznych przepisach. W efekcie globalna emisja CO2 może nie zmniejszać się, a wręcz wzrosnąć, ponieważ produkcja przenoszona jest do miejsc, gdzie emisje są wyższe na jednostkę wyprodukowanego towaru.
Mechanizmy i powody Carbon leakage
Carbon leakage zachodzi w wyniku dwóch głównych mechanizmów.
- Przenoszenie produkcji. Firmy przenoszą swoje zakłady do krajów o mniej restrykcyjnych przepisach dotyczących emisji. Przykładowo, wiele firm z USA i Europy przenosi produkcję do Chin i Indii, gdzie koszty produkcji są niższe, a regulacje mniej surowe.
- Wzrost konsumpcji paliw kopalnych. Zmniejszenie globalnego popytu na paliwa kopalne, spowodowane politykami ograniczającymi emisje, może prowadzić do spadku cen paliw i zwiększenia ich konsumpcji w krajach, które nie wdrażają takich polityk.
Pozostała część artykułu pod materiałem wideo:
Powody ucieczki emitentów CO2
Jednym z głównych powodów Carbon leakage jest zwiększenie kosztów lokalnych w krajach wprowadzających restrykcyjne polityki klimatyczne. Polityki te mogą prowadzić do wzrostu kosztów produkcji, co daje przewagę handlową krajom o bardziej liberalnych przepisach dotyczących emisji. W rezultacie, firmy mogą zdecydować się na przeniesienie produkcji do krajów z niższymi standardami, co prowadzi do braku globalnej redukcji emisji. Produkcja przenoszona jest tam, gdzie koszty są niższe, a regulacje mniej surowe, co w efekcie nie zmniejsza, a czasem nawet zwiększa globalne emisje.
Innym czynnikiem jest zmniejszenie popytu na pewne paliwa lub surowce w krajach z restrykcyjnymi regulacjami środowiskowymi. Polityki te mogą wprowadzać dodatkowe koszty, tzw. premium, na paliwa i surowce, co prowadzi do spadku ich ceny i popytu na nie w krajach, które nie wprowadzają takich regulacji. W efekcie, kraje bez takich obciążeń mogą zwiększyć swoje zużycie tych paliw, co niweluje korzyści płynące z redukcji emisji w krajach z bardziej restrykcyjnymi przepisami.
Migracja produkcji offshore, czyli przenoszenie produkcji za granicę, to kolejny powód Carbon leakage. Firmy, dążąc do obniżenia kosztów i uniknięcia restrykcyjnych regulacji, mogą przenieść swoje zakłady do krajów, gdzie koszty produkcji są niższe, a standardy emisji mniej surowe. Taka migracja prowadzi do zwiększenia emisji w krajach, do których przenoszona jest produkcja, co podważa globalne wysiłki na rzecz redukcji gazów cieplarnianych.
Polityki klimatyczne mogą wpływać na globalne ceny i popyt na różne paliwa, co prowadzi do przenoszenia emisji między krajami zamiast ich rzeczywistej redukcji na poziomie globalnym. Wprowadzenie jednolitych, globalnych standardów emisji oraz systemów wsparcia dla krajów rozwijających się może pomóc w zapobieganiu Carbon leakage. Konieczna jest również współpraca międzynarodowa i kompleksowe podejście, które uwzględnia różne poziomy rozwoju gospodarczego i technologicznego.
Wyzwania dla polityki klimatycznej
Polityki ograniczające emisje w krajach rozwiniętych mogą prowadzić do utraty konkurencyjności ich gospodarek. Wprowadzenie restrykcyjnych przepisów może zniechęcać firmy do inwestowania w tych krajach, co skutkuje przenoszeniem produkcji i emisji za granicę. To zjawisko stanowi poważne wyzwanie dla skuteczności globalnej polityki klimatycznej.
Przykłady i dowody
Badania przeprowadzone na zlecenie Komisji Europejskiej po zakończeniu II fazy EU ETS (Europejski System Handlu Emisjami) nie wykazały zauważalnego zjawiska Carbon leakage z krajów objętych systemem. Jednak raport ClimateWorks Foundation z 2017 r. wskazuje, że UE jest na dobrej drodze do osiągnięcia redukcji emisji gazów cieplarnianych o 20% w latach 1990–2020, ale po uwzględnieniu gazów uwolnionych podczas wytworzenia importowanych produktów, emisje unijne wzrosły o 11% w latach 1995–2009.
Środki przeciwdziałające Carbon leakage
- Darmowe uprawnienia do emisji. W ramach EU ETS, sektory narażone na zjawisko Carbon leakage otrzymują większą ilość darmowych uprawnień do emisji.
- Cła węglowe. Wprowadzenie ceł na produkty importowane z krajów o niższych standardach emisji może zniechęcać do przenoszenia produkcji.
- Regulacje kalifornijskie. Kalifornia wprowadziła Buy Clean Act, który wymaga, aby materiały kupowane z funduszy stanowych spełniały normy intensywności węglowej.
Wnioski
Carbon leakage jest poważnym wyzwaniem dla globalnej polityki klimatycznej. Wprowadzenie jednolitych, globalnych standardów emisji oraz systemów wsparcia dla krajów rozwijających się może pomóc w zapobieganiu temu zjawisku. Konieczna jest również współpraca międzynarodowa i kompleksowe podejście, które uwzględnia różne poziomy rozwoju gospodarczego i technologicznego.
Czytaj dalej: