Każdego roku, 10 października, w Polsce obchodzimy Dzień Drzewa – święto, które przypomina nam o ogromnym znaczeniu drzew dla naszej planety oraz naszej przyszłości. To wydarzenie ma na celu zwiększenie świadomości na temat roli, jaką odgrywają drzewa w ekosystemie, oraz zachęcenie ludzi do aktywnego działania na rzecz ich ochrony.
Choć na świecie Dzień Drzewa obchodzony jest w różnych terminach, w Polsce to właśnie październik jest miesiącem, w którym zwracamy szczególną uwagę na te zielone skarby natury. Jakie są początki tego święta, dlaczego drzewa są tak istotne i jak możemy włączyć się w działania na rzecz ich ochrony? Oto najważniejsze informacje.
Historia Dnia Drzewa
Dzień Drzewa ma swoje korzenie już w XVI wieku. Pierwsze udokumentowane święto związane z sadzeniem drzew odbyło się w 1594 roku w Hiszpanii. Z czasem inicjatywa ta rozprzestrzeniła się na inne kraje, a w 1872 roku amerykański przyrodnik Julius Sterling Morton formalnie zapoczątkował obchody tego święta w Stanach Zjednoczonych. Pierwszy amerykański Dzień Drzewa zainspirował miliony ludzi do sadzenia drzew – tego dnia w samym stanie Nebraska zasadzono około miliona nowych roślin.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
W Polsce obchody Dnia Drzewa mają swoją historię od 2002 roku. Celem tego święta jest nie tylko sadzenie drzew, ale przede wszystkim uświadamianie społeczeństwa, jak istotne są one dla funkcjonowania naszej planety. Współczesne obchody Dnia Drzewa często angażują zarówno instytucje publiczne, jak i organizacje ekologiczne oraz osoby prywatne, które wspólnie działają na rzecz środowiska.
Niezastąpiona rola drzew w ekosystemie
Drzewa pełnią wiele niezwykle istotnych funkcji w ekosystemie, które mają bezpośredni wpływ na nasze codzienne życie. Oto niektóre z najważniejszych korzyści, jakie przynoszą.
- Produkcja tlenu. Drzewa w procesie fotosyntezy wytwarzają tlen, niezbędny do oddychania dla ludzi i zwierząt. Jedno dorosłe drzewo może wyprodukować nawet 100 metrów sześciennych tlenu rocznie, co jest równoznaczne z zapotrzebowaniem na tlen dla trzech osób.
- Absorpcja dwutlenku węgla. Drzewa mają zdolność pochłaniania dużych ilości CO₂, co pomaga w łagodzeniu skutków globalnego ocieplenia. Jedno dorosłe drzewo może pochłonąć nawet 48 kg dwutlenku węgla rocznie.
- Ochrona bioróżnorodności. Lasy są domem dla około trzech czwartych wszystkich form życia lądowego na świecie. Drzewa dziuplaste stanowią schronienie dla wielu gatunków, takich jak nietoperze, wiewiórki czy rzadkie chrząszcze, np. kozioróg dębosz.
- Regulacja klimatu. Drzewa pomagają stabilizować klimat, wpływając na poziom wilgotności powietrza, co ma kluczowe znaczenie w walce z efektem cieplarnianym. W miastach drzewa mogą obniżyć temperaturę nawet o kilka stopni, co jest szczególnie istotne w czasie fali upałów.
- Ochrona gleby i wód. System korzeniowy drzew zapobiega erozji gleby, chroniąc ją przed spłukiwaniem, a także wpływa na oczyszczanie wód gruntowych.
O drzewach w liczbach – są ich biliony, ale powinno być ich jeszcze więcej
Na świecie rośnie około 3,04 biliona drzew, co daje 400 drzew na jednego człowieka. To znacznie więcej niż wcześniejsze szacunki mówiące o 400 miliardach drzew. Jednak 12 tysięcy lat temu na Ziemi było dwa razy więcej drzew – około 6 bilionów. Obecnie tracimy blisko 10 miliardów drzew rocznie przez wycinkę i rolnictwo.
Z 3,04 biliona drzew, 1,4 biliona znajduje się w tropikalnych lasach, a 390 miliardów w Amazonii, która jest domem dla ponad 16 tysięcy gatunków drzew. Jednak tylko 277 gatunków odpowiada za niemal połowę populacji Amazonii. Najliczniejszym gatunkiem jest palma Euterpe precatoria, której populacja wynosi 5,2 miliarda.
Największy las świata to Wielkie Lasy Borealne, obejmujące Kanadę, Rosję i Skandynawię, zawierające 750 miliardów drzew. Rosyjska tajga, największy las na świecie, zajmuje powierzchnię 4,6 miliona mil kwadratowych.
Zagrożenia dla drzew i lasów na świecie
Pomimo ogromnych korzyści, jakie przynoszą drzewa, ich przyszłość jest zagrożona. Wylesianie postępuje w zastraszającym tempie – co roku tracimy około 10 milionów hektarów lasów na całym świecie. Proces ten jest szczególnie dotkliwy w regionach takich jak Amazonia, dorzecze Konga, Borneo czy Sumatra, gdzie znikają lasy deszczowe, a wraz z nimi niezliczone gatunki roślin i zwierząt. Działalność człowieka, w tym nielegalna wycinka lasów, ekspansja rolnictwa oraz złe praktyki leśne, są głównymi przyczynami tego zjawiska.
Nie możemy również zapomnieć, że zmiany klimatyczne, susze oraz pożary lasów stają się coraz częstszymi zagrożeniami dla drzew na całym świecie. Aby skutecznie chronić nasze lasy, konieczne są zdecydowane działania na rzecz zrównoważonej gospodarki leśnej oraz szerokie kampanie edukacyjne.
Pozostała część artykułu pod materiałem wideo:
Jak możemy chronić drzewa?
Dzień Drzewa to nie tylko okazja do refleksji, ale przede wszystkim moment, by podjąć realne działania na rzecz ochrony środowiska. Oto kilka kroków, które możemy podjąć, aby przyczynić się do ochrony drzew i lasów.
- Sadzenie drzew: Każdy z nas może posadzić drzewo, zarówno w swoim ogrodzie, jak i podczas organizowanych akcji społecznych. To prosta, ale skuteczna metoda, by przyczynić się do poprawy stanu środowiska.
- Ograniczenie zużycia papieru: Digitalizacja wielu procesów, w tym w firmach, może znacząco zmniejszyć zapotrzebowanie na papier. Coraz więcej instytucji i organizacji, takich jak Bank Millennium, wdraża inicjatywy paperless, co przyczynia się do ograniczenia wycinki drzew.
- Edukacja i świadomość: Uświadamianie innych o roli drzew w ekosystemie oraz promowanie działań proekologicznych to klucz do długofalowej ochrony lasów. Włączanie dzieci i młodzieży w akcje związane z sadzeniem drzew i ochroną przyrody może mieć długotrwałe efekty.
- Wsparcie organizacji ekologicznych: Wspieranie fundacji i organizacji takich jak WWF, które prowadzą działania na rzecz ochrony lasów, może pomóc w walce z wylesianiem oraz wspierać działania na rzecz ochrony bioróżnorodności.
Przykłady działań w Polsce
W Polsce wiele instytucji i firm angażuje się w akcje związane z Dniem Drzewa. Przykładem może być Bank Millennium, który wraz z WWF organizuje działania mające na celu ochronę ekosystemów leśnych. W ramach tej współpracy bank ogranicza zużycie papieru, promując cyfrowe rozwiązania, a także angażuje swoich pracowników w działania proekologiczne, takie jak wolontariat w ramach akcji sadzenia drzew.
Działania te pokazują, że ochrona środowiska może być realizowana na wielu poziomach – od działań indywidualnych, po inicjatywy korporacyjne. Każdy krok w kierunku zrównoważonego rozwoju ma znaczenie, a wspólne wysiłki mogą przynieść realne rezultaty.
Dzień Drzewa: podsumowanie
Obchodzony 10 października Dzień Drzewa to doskonała okazja, by zastanowić się nad naszą relacją z naturą i podjąć kroki, które pomogą chronić drzewa i lasy na całym świecie. Dzięki prostym działaniom, takim jak sadzenie drzew, ograniczenie zużycia papieru czy edukacja, możemy realnie przyczynić się do walki z globalnym ociepleniem i degradacją środowiska. Drzewa są nieodłącznym elementem ekosystemu, który daje nam tlen, oczyszcza powietrze i chroni bioróżnorodność – dbajmy o nie każdego dnia, nie tylko od święta.
Czytaj dalej: