Rok 2024 zapisze się na kartach historii jako moment przełomowy dla globalnego klimatu. Średnia temperatura globalna po raz pierwszy przekroczyła 1,5°C w porównaniu do poziomu sprzed rewolucji przemysłowej. To wydarzenie, potwierdzone przez Copernicus Climate Change Service (C3S), podkreśla wagę natychmiastowych działań w obliczu zmian klimatycznych.
Globalne zmiany temperatury
Według danych ERA5, globalna temperatura powierzchni ziemi w 2024 roku osiągnęła średnio 15,10°C, co stanowi wzrost o 0,72°C w porównaniu ze średnią z lat 1991-2020. W stosunku do roku 2023, poprzedniego najcieplejszego w historii, temperatura wzrosła o 0,12°C. Jedenaście z dwunastu miesięcy w 2024 roku wykazywało przekroczenie progu 1,5°C w skali globalnej, a 22 lipca ustanowiono rekord dzienny wynoszący 17,16°C.
Czynniki wpływające na rekordowe temperatury
Głównym czynnikiem wpływającym na wzrost temperatury pozostaje działalność człowieka. Emisja gazów cieplarnianych, szczególnie dwutlenku węgla i metanu, osiągnęła rekordowe poziomy w 2024 roku: 422 ppm dla CO2 oraz 1897 ppb dla metanu. Dodatkowo, zjawisko El Niño, które osiągnęło szczyt w grudniu 2023 roku, przyczyniło się do wzrostu temperatur w pierwszej połowie roku.
Zapisz się na newsletter Kompasu ESG
Skutki zmian klimatycznych
Wzrost temperatury wpłynął na intensywność zjawisk ekstremalnych. Rekordowe poziomy pary wodnej w atmosferze, wynoszące 5% powyżej średniej z lat 1991-2020, zwiększyły prawdopodobieństwo intensywnych opadów i burz tropikalnych. Jednocześnie regiony takie jak Ameryka Północna i Południowa doświadczyły niszczycielskich pożarów, a Kanada zanotowała drugi najwyższy poziom emisji węgla z pożarów w historii.
W Polsce, według IMGW, średnia roczna temperatura w 2024 roku wyniosła 11,0°C, bijąc dotychczasowy rekord z 2019 roku (10,2°C). Luty 2024 okazał się szczególnie ciepłym miesiącem, który wpłynął na charakter całego roku.
#IMGWCMM: Pierwsze podsumowanie rekordowo ciepłego🔥 2024 r. Listopad był jedynym miesiącem z ujemną anomalią średniej🌡️ (0,2°C poniżej średniej wieloletniej dla tego miesiąca). Ciepły luty okazał się niewątpliwie "gamechangerem", który wpłynął na wyjątkowy charakter roku. pic.twitter.com/fcRfmW5eM1
— IMGW-PIB Centrum Modelowania Meteorologicznego (@IMGW_CMM) January 9, 2025
Według wstępnej analizy #IMGWCMM, rekordowy rok 2024 zakończył się w Polsce anomalią temperatury powietrza wynoszącą +2,3°C (średnia roczna temperatura 11,0°C), bijąc tym samym #rekord z najcieplejszego dotychczas roku 2019 (średnia 10,2°C) w historii pomiarów na terenie kraju. pic.twitter.com/2ATz4vh3sz
— IMGW-PIB Centrum Modelowania Meteorologicznego (@IMGW_CMM) January 9, 2025
Oceany i pokrywa lodowa
Temperatury powierzchni oceanów w 2024 roku osiągnęły rekordowe średnie 20,87°C, co jest wynikiem 0,51°C powyżej średniej z lat 1991-2020. W Arktyce minimalny zasięg lodu morskiego spadł poniżej średniej z lat 1991-2020, zajmując piąte miejsce w historii pomiarów. Na Antarktydzie sytuacja była jeszcze bardziej dramatyczna, z rekordowo niskim zasięgiem lodu w listopadzie.
Wnioski z pierwszego globalnego przeglądu porozumienia paryskiego
Dane zebrane podczas pierwszego globalnego przeglądu porozumienia paryskiego wyraźnie pokazują, że obecne zobowiązania państw są niewystarczające. Osiągnięcie celu ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5°C wymaga zdecydowanych działań. Jak zauważa Carlo Buontempo, dyrektor C3S, „przyszłość jest w naszych rękach”.
Nadzieja na przyszłość
Chociaż sytuacja jest krytyczna, to wciąż istnieje możliwość zmiany trajektorii globalnego ocieplenia. Wprowadzenie innowacyjnych technologii, zmniejszenie emisji oraz adaptacja do zmieniającego się klimatu mogą ograniczyć negatywne skutki. Rok 2024 jest wyraźnym sygnałem, że czas na działania jest teraz.
Czytaj dalej: