Wprowadzenie systemu kaucyjnego w Polsce od 2025 roku stanowi istotny krok w stronę zrównoważonej gospodarki i ochrony środowiska. Zasady tego systemu są ściśle powiązane z dyrektywami unijnymi, które mają na celu zwiększenie poziomu recyklingu opakowań oraz redukcję odpadów. System kaucyjny w Polsce obejmie różne rodzaje opakowań na napoje, a jego wdrożenie ma przynieść zarówno korzyści środowiskowe, jak i gospodarcze. Jakie są najważniejsze założenia tego systemu? Jak będzie on działał w praktyce?
Czym jest system kaucyjny?
System kaucyjny to mechanizm, który ma na celu zwiększenie recyklingu opakowań, takich jak butelki PET, puszki metalowe oraz butelki szklane. Polega na tym, że konsumenci, kupując napoje w opakowaniach objętych kaucją, są zobowiązani do uiszczenia dodatkowej opłaty, tzw. kaucji, która zostanie zwrócona po oddaniu pustego opakowania do punktu zbiórki. Proces będzie dotyczył opakowań jednokrotnego użytku, takich jak butelki PET o pojemności do 3 litrów i puszki metalowe do 1 litra, a także wielokrotnego użytku, jak butelki szklane do 1,5 litra.
Ważnym elementem systemu jest oznakowanie opakowań. Każde opakowanie objęte systemem będzie musiało posiadać specjalne oznaczenie, które poinformuje konsumenta o wysokości kaucji oraz o możliwości jej odzyskania po zwrocie opakowania.
Jak będzie działał system kaucyjny?
System kaucyjny w Polsce opiera się na kilku kluczowych zasadach. Po pierwsze, kaucja będzie doliczana do ceny napoju w momencie zakupu, co oznacza, że konsument zapłaci więcej za produkty objęte systemem. Po drugie, każdy sklep o powierzchni powyżej 200 m² będzie zobowiązany do przyjmowania opakowań i zwracania kaucji. Mniejsze sklepy, choć nie będą miały takiego obowiązku, mogą dobrowolnie dołączyć do systemu.
Jedną z kluczowych cech systemu jest to, że konsument nie będzie musiał okazywać paragonu przy zwrocie opakowań, co uprości proces odzyskiwania kaucji. Dodatkowo, w całej Polsce będą tworzone punkty zbiórki opakowań, co zwiększy dostępność systemu, a zatem i jego efektywność. Dzięki temu możliwe będzie odzyskiwanie opakowań nie tylko w sklepach, ale także w specjalnych punktach zbiorczych.
Pozostała część artykułu pod materiałem wideo:
Kto będzie odpowiedzialny za funkcjonowanie systemu?
Za organizację i zarządzanie systemem kaucyjnym w Polsce będą odpowiedzialne tzw. podmioty reprezentujące. Taki podmiot musi być spółką akcyjną z siedzibą w Polsce, a jego akcjonariusze muszą pochodzić z grona wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje. Zadaniem podmiotów reprezentujących będzie m.in. zarządzanie całym procesem zbierania opakowań, rozliczanie kaucji oraz prowadzenie sprawozdań.
System kaucyjny w Polsce ma być dodatkowo finansowany z niezwróconej kaucji oraz ze sprzedaży surowców pochodzących z recyklingu. Oznacza to, że opakowania, które nie zostaną zwrócone przez konsumentów, także będą generować zyski, które zostaną ponownie zainwestowane w rozwój systemu.
Korzyści wynikające z wprowadzenia systemu kaucyjnego
Wprowadzenie systemu kaucyjnego w Polsce ma przynieść liczne korzyści, zarówno środowiskowe, jak i społeczne. System ten będzie skutecznie przyczyniać się do zmniejszenia ilości odpadów opakowaniowych w środowisku. To ma szczególne znaczenie w kontekście plastikowych butelek i puszek, które są często spotykane jako zanieczyszczenia.
Zwiększenie poziomu recyklingu opakowań przyczyni się do zmniejszenia zużycia surowców pierwotnych. Jest to jednym z głównych celów polityki gospodarki o obiegu zamkniętym. W dodatku system kaucyjny w Polsce może pomóc w osiągnięciu unijnych celów recyklingowych, które zakładają, że do 2025 roku selektywna zbiórka opakowań ma wynosić 77%, a do 2029 roku aż 90%.
Nie bez znaczenia są również zmiany w nawykach konsumenckich. System kaucyjny zmusi konsumentów do większej dbałości o segregację odpadów oraz do zwracania opakowań do odpowiednich punktów. W dłuższej perspektywie wprowadzenie tego systemu może znacząco zmniejszyć negatywny wpływ odpadów opakowaniowych na środowisko.
Wyzwania i perspektywy
Pomimo licznych korzyści, system kaucyjny w Polsce niesie ze sobą również wyzwania. Jednym z nich jest konieczność odpowiedniego przygotowania przedsiębiorców, szczególnie tych z sektora handlu detalicznego, do nowego obowiązku. Sklepy muszą zorganizować infrastrukturę do zbierania i przechowywania opakowań oraz zapewnić sprawny proces rozliczania kaucji. Również podmioty reprezentujące będą musiały sprostać zadaniu koordynacji i zarządzania całym systemem na terenie kraju.
W przyszłości możliwe jest także rozszerzenie systemu kaucyjnego na inne rodzaje opakowań, takie jak słoiki czy opakowania po produktach mlecznych, co jeszcze bardziej zwiększy zasięg i skuteczność systemu.
Podsumowując, system kaucyjny w Polsce stanowi ważny element polityki zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. Wprowadzenie tego systemu od 2025 roku będzie wymagało zaangażowania wszystkich uczestników rynku, jednak w dłuższej perspektywie może przynieść wymierne korzyści w postaci zmniejszenia ilości odpadów i zwiększenia poziomu recyklingu.
Czytaj dalej: