Pomimo licznych wytycznych i zasad dotyczących odpowiedzialnego biznesu, wiele firm wciąż ignoruje te kwestie w pogoni za zyskiem. Czy oznacza to, że globalne wytyczne OECD czy zasady ONZ dotyczące odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej okazały się nieskuteczne? Niekoniecznie. Ich wolontaryjny charakter promował etyczne praktyki biznesowe, tworząc fundamenty dla kolejnego etapu w zakresie odpowiedzialności korporacyjnej, jakim jest Dyrektywa CSDDD.
Dyrektywa w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSDDD) została przyjęta przez Radę Unii Europejskiej 24 maja 2024 r. Ale droga do jej przyjęcia była długa i wyboista. Gdy w grudniu ubiegłego roku ogłoszono wstępne porozumienie między Parlamentem Europejskim a Radą, wszyscy odetchnęli z ulgą. Jednak w lutym pojawiły się sygnały, że niektóre kraje, w tym Niemcy, mogą powstrzymać się od głosowania.
Nastroje zmieniały się niczym na kolejce górskiej. Wreszcie, 15 marca 2024 r., Rada UE zagłosowała za zmodyfikowaną wersją dyrektywy, wprowadzając zmiany, które zmniejszyły jej zakres organizacji, które bezpośrednio wchodziły w zakres o prawie 70 proc. Ale to tylko wierzchołek góry lodowej, ponieważ firmy będą musiały sprawdzić swoje łańcuchy dostaw, co w efekcie wpłynie na znacznie większą liczbę organizacji.
Czym jest należyta staranność?
Ale czym właściwie jest ta „należyta staranność”, o której mowa w dyrektywie? To nic innego, jak proces identyfikowania, zapobiegania, łagodzenia i wyjaśniania negatywnego wpływu działalności firmy na prawa człowieka i środowisko naturalne w całym łańcuchu wartości. Dla wielu organizacji będzie to wymagało dogłębnego zrozumienia tych praw oraz skutecznych metod ich ochrony.
Zakres należytej staranności jest szeroki i obejmuje kwestie takie, jak zdrowie i bezpieczeństwo pracowników, dyskryminacja, bezprawne przejmowanie gruntów i lasów, prawa dzieci, niewolnictwo oraz praca przymusowa. Dyrektywa CSDDD precyzyjnie definiuje te obszary, dostarczając firmom jasnych wytycznych co do oczekiwanych standardów postępowania.
Wyzwania i szanse
Wdrożenie skutecznego procesu należytej staranności będzie wymagało od przedsiębiorstw gruntownej analizy całego łańcucha wartości, identyfikacji potencjalnych zagrożeń oraz wdrożenia odpowiednich środków zaradczych i naprawczych. Tylko w ten sposób firmy będą mogły zmniejszyć swój negatywny wpływ i działać w pełni zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.
To ogromne wyzwanie, które będzie wymagało zmian nie tylko wewnątrz firm, ale także w relacjach z partnerami biznesowymi. Nawet mniejsze przedsiębiorstwa, będące jedynie częścią łańcuchów dostaw, będą musiały spełnić nowe wymagania.
Nowa era zrównoważonego rozwoju
Przyjęcie Dyrektywy CSDDD to bezprecedensowy krok w kierunku zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności korporacyjnej w UE. Wprowadzenie obowiązkowych standardów należytej staranności ma na celu zapewnienie, że przedsiębiorstwa będą działać w sposób odpowiedzialny, minimalizując negatywny wpływ na prawa człowieka i środowisko. W dłuższej perspektywie nowe przepisy mogą przyczynić się do budowy bardziej zrównoważonej i sprawiedliwej gospodarki. Ale na razie pozostaje nam tylko czekać i obserwować, jak firmy będą radzić sobie z tym ogromnym wyzwaniem. Jedno jest pewne. Era beztroskiej działalności biznesowej właśnie dobiegła końca.
Autorka: Monika E. Kotkowska, Business Consultant & Regulatory Product Compliance, ESG and Chemical Management Solutions Expert w firmie DXC Technology